Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

Мучал календари – 
туркий халқларнинг энг
 
қадимги
 
календарлари, йил ҳисоблари ҳақида жуда оз маълумотлар сақланиб
қолган. Бу ҳақда маълумот берувчи манбалар Абу Райҳон 
Берунийнинг «Қадимги халқлардан қолган ёдгорликлар» ва Маҳмуд 
Қошғарийнинг «Девону луғотат-турк» асарларидир. 
Никей собори
– 325 йили Никей шаҳрида бўлиб ўтган, унда 
Юлиан календари ягона христиан календари сифатида қабул қилинди. 
Никифор Григора – 
византиялик олим, 1324 йилда Юлиан 
календаридаги камчиликларни аниқлаган. 
Новембер
– қадимги Рим календарида тўққизинчи ой, 
«лотинча» тўққизинчи, деган маънони билдиради. 
Ой календари 
– Қуёш ҳаракатини кузатишдан кўра, Ой 
ҳаракатини кузатиш осон. Шунинг учун Ой ҳаракатига асосланган 
вақт ўлчови Қуёш ҳаракатига асосланган вақт ўлчови йилидан 
аввалроқ қўллана бошлаган. Ойнинг кўриниш шакллари кун сайин 

---

146 
ўзгариб туради. Қадимдан инсонлар Ойнинг кўриниши шаклларининг 
ўзгариб туришига назар солганлар.
Октобер
– қадимги Рим календарида саккизинчи ой, «лотинча» 
саккизинчи, деган маънони билдиради. 
Олимпиада 
– эрамиздан аввалги 776 йилдан бошлаб тўрт йилда 
бир марта бўлиб ўтадиган спорт ўйинлари халқ тантаналаридан бири, 
Олимпия ўйинлари янги йил бошланишига қараб белгиланган, чунки 
календарь системасидаги хатолар туфайли олимпиаданинг аниқ вақти 
белгиланмаган эди. Олимпия йил ҳисоби қадимги юнонлар ҳаётига 
шунчалик чуқур кириб келди-ки, улар ўз эрасининг бошланишини 
эрамиздан аввалги 766 йил биринчи июль қилиб белгилади, чунки 
айни шу куни биринчи Олимпия ўйинлари бўлиб ўтган эди. 
Просинез
– славянлар календарида январь ойи, қишнинг 
булутли кунларидан сўнгги тиниқ осмон.