Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах политехника институти н. Н. Алимов, Ж. Р. Турматов

2.3. Гуруҳларнинг ишини ташкил қилишда психологик мақсадлар
Таълим олувчи ёшларнинг етакчи фаолияти - самимий шахсий мулоқот эса, 2-7 кишилик гуруҳлар орқали амалга оширилади.

• 
  Ёшларнинг етакчи мотиви - тенгдошлари муҳитида ўзлигини ифода этиш ҳисобланади ва буни фақат гуруҳда қилиш мумкин.
  

Таниқли психологлар ва педагогларнинг кооператив ҳамкорлик тўғрисидаги фикрлари қуйидагичадир:

• 
  Ўқувчиларни, таълим жараёнида бир - бири билан ҳамкорлик қилишининг учта асосий усули мавжуд. Улар ким «илғорлигини» билиш учун мусобақа ўйнаши мумкин. Улар мақсадга эришиш учун бошқа ўқувчиларга эътибор бермаган ҳолда индивидуал ишлашлари мумкин. Яна улар, бир - бирини ўқитишга қонуний равишда қизиқиш билан ҳамкорликда ишлашлари мумкин (Jonson D.W., Jonson R.T.1985).
  
• 
  Лекин ҳамкорлик биринчи даражага чиққан пайтда кооператив мотивация Рақобатлисига нисбатан таълим жараёнида анча самаралидир (Гузеев В.В., 1996).
  
• 
  Ташқи назорат остидаги ҳис этишни долзарблаштирувчи фронтал усуллардан «ички эркинлик»ни ҳис қилишни чақирувчи гуруҳли усулларга ўтиш, ўқувчиларда ички мотивацияни пайдо бўлишига кўмаклашади (Петрушин В.И., 1994).
  

2.4. Гуруҳли таълим бериш орқали ижтимоий мақсадларни амалга ошириш

• 
  Таълим олувчилар қуйидагиларни билишади:
  

- ўрганилаётган материални олдин ўтилган материал билан боғлиқлигини излаб топишни;
- биргаликда ўтилаётган ўқув материалини муҳокама қилишни;
- шахсий фикрларни шакллантириш, ифода этиш ва аргументлашни;
- бир - бирларини муваффақитларини кўрсатишлари;
- берилган ишни охирига етказишга интилишда бир - бирини қўллаб - қувватлашни;
- индивидуал фарқнинг мавжудлигига қарамасдан ҳамкорлик қилишни;
- маълум бир вазифани бажариш учун тузилган жамоада ёки кичик гуруҳда маҳсулдор ишлашни.

• 
  Таълим олувчилар қуйидаги хусусиятларга эга:
  

- коммуникацияга ва турли усулларда мулоқот қилишга;
- кооперацияга ва ҳаракатлар усулларини алмаштиришга;
- бир - бирини тушунишга ва импатияга;
- ўзини ва гуруҳни меҳнати натижалари учун маъсулиятли бўлишга;
- рефлекцияга - бу орқали қатнашчини, ўзининг шахсий ҳаракатларига муносабати белгиланади ва ушбу ҳаракатларни айнан ўхшаш коррекцияси таъминланади.
Таълимнинг ушбу шакли, тўғри ташкил қилинга педагогик раҳбарлик ва бошқарув пайтида, жамоатчиликнинг асосий шартларини амалга оширишда кўмаклашади, яъни умумий мақсадни англашда, вазифаларни мақсадли тақсимлашда, ўзаро боғлиқ ва назоратда.