Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах давлат педагогика институти

Мусобақа низоми. 
Мусобақаларни юқори савияда ўтказиш уларни 
тайѐрлаш даражаси қандай бўлганлигига бевосита боғлиқдир. Тайѐргарлик 
ишларига ҳужжатларни тайѐрлаш (ишлаб чиқиш), мусобақа ўтказиладиган 
жойларни тайѐрлаш, қатнашувчи жамоалар билан иш олиб бориш ва шу 

---

90 
кабилар киради. Ҳар бир мусобақага тайѐргарлик унга низом тузиш билан 
бошланади. Низом мусобака ўтказишда асосий ҳужжат бўлиб ҳисобланади. У 
ѐки бу ташкилот низомни олдиндан аниқ билиши, унга ўқув-тренировка 
ишларини тўғри режалаштиришига ѐрдам беради. Шунинг учун низомни ўз 
вақтида қатнашувчи ташкилотларга олдиндан юборишлари ўта зарур. 
Низом мусобақани ўтказувчи спорт ташкилоти томонидан тузилади, ҳамда 
қуйидагиларни ифодалайди: 
1.
Мусобақанинг мақсади ва вазифалари. Улар қуйидагилардан иборат 
бўлиши мумкин: 
А) ўқув-тренировка ишларининг якунини текшириш; 
Б) баскетболчиларнинг тайѐргарлигини текшириш ва кучлиларни аниқлаш; 
В) спортчиларнинг системали равишда тренировка қилишга ва спорт 
маҳоратлариниоширишга бўлган қизиқишларини ошириш; 
Г) баскетбол ўйинини омма ўртасида кенг ѐйиш ва бошқалар. 
2.
Мусобақаларни ўтказиш жойи ва вақти. Мусобақа ўтказиладиган 
шаҳар (база) кўрсатилади ва кунлари белгиланади. 
3.
Мусобақани бошқариш. Мусобақани ташкил қилувчилар қайси 
ташкилотлиги, раҳбарлари, ҳакамлар ҳайўати ва уларни тасдикловчи ташкилот 
кўрсатилади; 
4.
Мусобақаларда 
қатнашувчи 
ташкилотлар 
ва 
спортчилар. 
Мусобақада қатнашувчи жамоалар сони ва номи кўрсатилади; талабнома 
(заявка)га киритиладиган қатнашувчиларнинг кўпи билан қанча бўлишлиги, 
яўни сони, ѐши ва уларни малакаси белгиланади. 
5.
Мусобақаларни ўтказиш шартлари. Қурўа ташлаш вақти, жойи ва 
унинг асосий принсиплари (тамойиллари) маўлум қилинади. Мусобақа қайси 
ўйин системаси (айланма, чиқиб кетиш, аралаш) бўйича ўтказилиши 
кўрсатилади. 
6.
Норозилик (протест)ларни тақдим этиш шартлари ва уларни кўриб 
чиқиш тартиби. 
7.
Жамоаларни ва қатнашувчиларни мукофотлаш. Ғолиб жамоа ва 
совриндорларни мукофотлаш, эсталиклар тақдим қилиш кўрсатилади. 
8.
Жамоаларни қабул қилиб олиш. Агар мусобақалар спортчиларнинг 
доимий турар жойларида ўтказилмаса, у ҳолда маблағ ажратувчи ташкилот, 
келиш ва кетиш муддатлари, жойлаштириш ҳамда овқатлантириш қандай 
ташкил этилиши кўрсатилади. 
9.
Талабнома (заявка)ни ва қайта талабномани тақдим этиш турлари 
ва вақти, жамоалар ва қатнашувчиларни расмийлаштириш (паспорт, рейтинг 
дафтарчаси, классификасия билети, талабалик гувоҳномасини тақдим қилиш) 
тартиби