Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах давлат педагогика институти

 
Тактика таснифи 
Ўйиннинг асосий мазмунига мувофиқ тактика ҳужум ва ҳимоя тактикасига 
бўлинади. Унинг ҳар бир бўлими ўйинчилари ҳаракатини ташкил қилиш 
принсипига қараб якка, гуруҳли ва жамоалига бўлинади. Ўз навбатида, ҳар бир 
гуруҳ ўйинни олиб бориш кўринишини ҳисобга олиб, кўринишларга бўлинади 
(масалан, якка ҳаракатлар, ҳужум давомида ўйинчиларнинг тўпсиз ҳаракати ва 
ўйинчининг тўп билан ҳаракати ҳам бўлиши мумкин). Ўйин ҳаракатларининг 
аниқ мазмунига қараб кўринишлар усулларга бўлинади. Бажаришнинг ҳар хил 
хусусиятларга эга бўлган усуллар вариантларнинг пайдо бўлишига сабаб 
бўлишади. Масалан, марказий ўйинчи орқали ҳужум қилиш системаси 
позитсион ҳужум қилиш усулларидан бири ҳисобланади. Бир вақтнинг ўзида 

---

49 
таянган марказий ўйинчилар сонини ҳисобга олиб, бу система учта вариантга 
эга бўлиши мумкин: битта марказий ўйинчи орқали, иккита ва учта марказий 
ўйинчилар орқали ҳужум қилиш.
 
Ҳужум тактикаси 
Тўпни эгаллаган жамоа ҳужум қилувчи жамоа бўлиб ҳисобланади. Ҳужум 
қилиш жамоанинг ўйиндаги асосий вазифасидир. Ҳужум ҳаракатлари ѐрдамида 
жамоа ташаббускорликни қўлга киритади ва рақибни ўзига бўлган тактик режа 
қабул қиишга мажбур қилади. Ҳужум қилувчи жамоанинг бош мақсади рақиб 
саватига тўп ташлашдир. 30 сония ичида бунга эришиш учун уюштирилган 
илгаридан ўйлаб қўйилган ва тўпни рақиб шчитига яқинлаштиришга 
мўлжалланган яхши тайѐрланган йўллардан, ҳужумни бевосита ўтказиш ва 
шчитдан қайтган тўп учун кураш имкониятини таминлаш учун, шу якунловчи 
кураш учун қулай шароитлар тузишдан фойдаланиш керак. Ҳужум тактикаси, 
жамоани аниқ рақибга қарши ва мусобақанинг ҳар хил вазиятларида мунтазам 
ҳужум олиб боришнинг мақсадга мувофиқроқ тадбир, усул ва формаларини 
танлаб олиш ва улардан фойдаланишга имкон беради. Ҳужум қилишнинг 
ҳамма ҳаракатлари ўзининг характерига қараб якка (индивидуал) ва жамоали 
ҳужумга бўлинади. Тактика таснифига мувофиқ ҳаракатлар гуруҳли ва 
жамоалига бўлинади.