Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

Ёнувчи моддаларни корхона омборларида
 
сақлаш қоидалари
 
Ҳар қандай корхонада ишлаб чиқариш технологияси, ишлатиладиган хом 
ашѐси, чиқарадиган маҳсулоти ва жойлашган биносининг конструкцияси 
ҳисобга олинган ҳолда ѐнғин чиқишга, портлашга ва ѐнғин чиққан тақдирда 
унинг тарқалишига, шунингдек ѐнғиннинг асоратига асосланган ҳолда ѐнғинга 
ва портлашга хавфлилик даражаси белгиланади.
Албатта, ҳар бир корхонада ѐнғин хавфи биринчи навбатда, у ерда 
ишлатилаѐтган хом ашѐнинг ва чиқарилаѐтган маҳсулотнинг ѐнғинга 
хавфлилик даражаси билан ўлчанади. Шунинг учун ҳам корхоналарни 
категорияларга ажратганда ишлатилаѐтган моддаларнинг физик-кимѐвий 
хусусиятлари ҳисобга олинади. 
Мана шу хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда Қурилиш норма ва 
қоидалари (СНиП II-90-81) асосида ҳамма корхоналар, омборхоналар ѐнғин ва 
портлашга хавфи бўйича 5 та категорияга бўлинади. 
А-категорияси
– ѐнғинга ва портлашга хавфли категориядаги 
корхоналар. Бунга ўзаро бирикиши натижасида ѐниши ва портлаши мумкин 
бўлган газлар ѐки алангаланиш қуйи чегараси 10 %дан кам бўлган газлар, 
шунингдек чақнаш ҳарорати 28
0
С гача бўлган суюқликлар, агар бу суюқликлар 
ва газларнинг портлаш имкониятини туғдириш мумкин бўлган хонанинг 5% 
ҳажмини эгаллаши мумкин бўлган корхоналар киради. Буларга олтингугуртли 
углерод, эфир, ацетон ва бошқа шунга ўхшаш моддалар олинадиган корхоналар 
киради. 
Б-категорияси
– портлаш ва ѐнғин хавфли категория. Бунга қуйи 
алангаланиш чегараси ҳаво ҳажмига нисбатан 10%дан ортиқ ѐнувчи газлар 
билан иш олиб бориладиган, шунингдек чақнаш ҳарорати 28
0
С дан 61
0
С гача 
бўлган суюқликлар билан ҳамда ишлаб чиқариш жараѐнида чақнаш 
ҳароратигача ѐки ундан ортиқ даражада қиздирилган суюқликлар бўлган 
корхоналар киради. Бундай корхоналарга аммиак ҳайдовчи компрессор 
станциялари, деталларни керосин билан ювиб тозалаш корхоналари киради.