Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

1. Ташкилий сабаблар.
Саноат корхоналарида лойиҳалаш вақтида йўл 
қўйилган хатолар, ишчи ва хизматчиларни хавфсиз ишлаш усулларига
ўргатилмаганлиги, 
йўриқномалар 
нотўғри 
ўтказилганлиги, 
ишчилар 
меҳнатидан мутахассислиги бўйича фойдаланмаслик, хавфсиз меҳнат қилиш 
0,5 с 
3,5 с 
Меҳнат жамоаси 
Ишчи 
Ишлаб чиқариш 
муҳити 
Зарарли ва хавфли 
ишлаб чиқариш 
омиллари 
Иш қуроллари 
Ташкилий 
сабаблар 
Техник 
сабаблар 
Санитария 
гигbеник сабаблар 
Психо-физиологик 
сабаблар 

---

57 
техник назоратининг йўқлиги, нотўғри тартиб бўйича иш олиб бориш, 
ишчиларнинг ўзаро келишмасдан иш олиб боришлари, ускуна-мосламалари 
ўрнатишда лойиҳа талабидан четга чиқиш, технологик жараѐнларнинг ҳамда 
меҳнат қилиш ва дам олиш тартибларининг бузилиши, иш жойларини нотўғри
жойлаштириш, иш жойларини нотўғри ташкил қилиш, нобоб иш қуролларидан 
фойдаланиш, шахсий муҳофаза воситалари ва аслаҳаларининг иш шароитга 
тўғри келмаслиги, тўсиқларнинг йўқлиги, хавф ҳақида огоҳлантирувчи 
белгиларнинг бўлмаслиги ташкилий сабабларга мисол бўлади. 
2. Техник сабаблар.
Дастгоҳлар, иш қуроллари, ѐрдамчи воситалар, 
ҳаракатланувчи ва юк кўтарувчи қисмларнинг камчиликлари, ускуна 
мосламалари айрим қисмларининг синиб ѐки узилиб кетиши, технологик 
жараѐнларнинг номукаммаллиги, тўсиқ қурилмалари ва ҳимояловчи 
воситаларнинг пухта бўлмаганлиги ва бошқалар техник сабабларга мисол 
бўлади. 
3. Санитария-гигиеник сабаблар
.
Метереологик шароитнинг қониқарсиз 
бўлиши, корхоналардаги ҳаво муҳитининг чангланганлиги, зарарли 
моддаларнинг мавжудлиги, иш жойи, ўтиш йўллари, майдоннинг нормада 
ѐритилмаганлиги, шовқин ва тебранишнинг мавжудлиги, ишлаб чиқариш 
хоналари ва санитария – маиший хоналарнинг етарли эмаслиги ѐки талабга 
жавоб бермаслиги, шахсий гигиеник талаб ва қоидаларига риоя қилмаслик 
санитария-гигиеник сабабларга мисол бўлади.