Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги иқтисодий ва

Биринчи босқич
– ХVIII аср охири ва ХIХ аср бошларидаги 
биринчи саноат инқилоби. Илмий асосда машинали ишлаб 
чиқаришга ўтиш. 
Иккинчи босқич
– ХIХ аср охири ХХ аср бошларидаги 
иккинчи саноат инқилоби. Машина асосидаги ишлаб чиқаришни 
ривожлантириш, ишлаб чиқаришнинг энергетик асосининг 
ўзгариши, техник база асосида илмнинг ривожланиши, ишлаб 
чиқаришни 
автоматлаштириш 
даражасига 
ўтиш, 
янги 
тармоқларни барпо этиш. 
Учинчи босқич
– ХХ асрдаги учинчи саноат инқилоби, у 
ўз навбатида илмий-техник инқилобга айланиб борди. 
ИТИ
– бу илмнинг ишлаб чиқаришнинг асосий омили 
бўлган бевосита ишлаб чиқариш кучига айланиши асосида 
ишлаб чиқариш кучларининг тубдан сифатли ўзгаришидир. 
ХХ асрнинг охирги 10 йилликларида саноат инқилобининг 
янги тўртинчи босқичининг белгилари шакллана бошлади. 
Унинг асосий белгилари: 

---

118 
-
 
электроника асосида ишлаб чиқариш технологиясининг 
ўзгариши; 
-
 
биологик жараён ва тизимларни ўсиб борувчи масштаблар 
асосида тартибга солиш; 
-
 
ишлаб чиқаришни комплекс автоматлаштириш; 
-
 
энергетиканинг янги турлари; 
-
 
янги материалларни тайёрлаш технологияси ва бошқалар. 
Ривожланишнинг барча босқичларида ИТТ қийидаги 
шаклларда амалга оширилади: эволюцион, революцион 
(инқилобий) ва аралаш. 
ИТТнинг ишлаб чиқариш жараёнига бўлган таъсирининг 
умумий кўриниши бу экстенсив ва интенсив ўсиш ўртасидаги 
нисбатнинг иккинчисининг ҳисобига ўзгаришидир. 
ИТТнинг асосий натижаси бу – ишлаб чиқаришда 
шаклланадиган ва моддийлашадиган иқтисодий самаранинг 
ошиши. 
Илм ва техника ривожланишини тартибга солиш ва 
прогнозлаш қуйидаги прогноз хужжатларининг тизими 
воситасида амалга оширилади: