Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети география кафедраси

17-Амалий машғулот: Саноат корхоналарини жойлаштиришнинг шарт-шароитларини баҳолаш.


Мақсад:Талабаларга саноат корхоналарини жойлаштиришнинг шарт-шароитларини баҳолаш ҳақида умумий тушунчалар бериш.
Топшириқ:1.Саноат корхоналарини жойлаштиришнинг шарт-шароитларини баҳолашга тавсиф бериш ва конспект дафтарига ёзиш

Саноат, индустрия— халқ хўжалигининг жамият ишлаб чикарувчи кучлари тараққиёти даражасига ҳал қилувчи таҳсир кўрсатадиган етакчи тармоғи; саноатнинг ўзи учун ҳамда халқ хўжалигининг бошқа соҳалари учун меҳнат қуроллари ва бошқалар маҳсулотлар ишлаб чиқариш, шунингдек, хом ашё, ёқилғи қазиб олиш, энергия ишлаб чиқариш, ёғоч тайёрлаш, саноатда ёки қишлоқ хўжалигида олинган маҳсулотларга ишлов бериш ва уларни қайта ишлаш билан банд корхоналар (фкалар, заводлар, электростанциялар, шахталар, конлар ва бошқалар) мажмуи. Саноат кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришнмтт асосини ташкил этади ва индустриал ўсиипш таҳминлайди. 20-аср нинг 80йилларида қабул қилинган таснифлашга кўра, саноат йириклаштирилган 18 тармоққа бўлинади: электроэнергети-ка; ёқилғи саноати; қора металлургия; рангли металлургия; кимё ва нефть кимёси саноати; машинасозлик ва металлга ишлов бериш; ўрмон, ёғочни қайта ишлаш ва целлюлоза-қоғоз саноати; қурилиш материаллари саноати; қурилишконструкциялари ва деталлари саноати; ойна ва чинни фаянс саноати; енгил саноат; озиқ-овқат саноати; микро-биология саноати; унёрма ва аралаш ем саноати; тиббиёт саноати; полиграфия Саноати. Бў саноат тармоқлари ҳам ўз навбатида— ишлов берувчи саноат ва ундирувчи саноат тур-ларига гуруҳланади.

Саноатнинг ижтимоий ишлаб чиқаришнинг мустақил тармоғи сифатида вужудга келиши ҳунармандчиликнинг қишлоқ хўжалигидан ажралиб чиқиши— иккинчи энг йирик меҳнат тақсимоти билан боғлиқ. Капиталистик саноат Ғарбий Европа мамлакатларида 14—15-асрларда пайдо бўдди ва оддий капита-листик кооперация, мануфактура ва йи-рик машина индустрияси— фабрика босқичларини босиб ўтди, 18-аср охири— 19-аср бошларида мануфактурадан маши-на индустриясига ўтиш дастлаб Англи-яда, кейинроқ бошқа Европа мамлакатларида саноат тўнтариши тусини олди. Россия ва бошқалар айрим мамлакатларда саноат 18-аср бошидан мануфактура кўринишида ривожланди, 19-асрнинг 2-ярмидан маши-на индустрияси тараққий этди. Ўзбекистон худудида саноат Тараққиёти илдизини узоқ тарихга эга бўлган ҳунармандчилик ташкил этган. Самарқанд, Бухоро, Урганч, Тошкент, Қўқон, Марғилон, Наманган, Андижон каби шаҳарларда майда ва йи-рик ҳунармандчилик ривож топди

Фойдаланиладиган адабиётлар

1.Богорад Д.И. Конструктивная география района. М.: Мысль, 1965. 407с.
2.Солиев А., Қаршибоева Л. Иқтисодий географиянинг назарий ва амалий масалалари.-Т.: Зиё, 1999.
3.Герасимов И.П. Конструктивная география. - М.: Наука, 1976.
4.Хасанов И.А. Оценка природнқх территориалҳнқх комплексов каршинской степи для оросителҳной мелиорации. Т.; «Фан» 1981.
5. www.gwpcacena.org
6. www.Ziyo.net