Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти

5.8.4. Ёғоч ва у асосида тайёрланган ашёлардан пол тўшаш

Юзаларни ёғоч ва у асосидаги ашёлар: тахта, паркет, паркет шит, ёғоч қипиқ плита, ёғоч толали плиталардан амалга ошириш мумкин.

Тахта пол – барча томони рандаланган; ён томнида бўртиқ ва чуқурлари бўлган тахтадан барпо қилинади. Тахта периметри бўйича чиришга қарши суюқлик шимдирилган бўлиши зарур. Тахталар эни одатда 74…..124 мм гача, қалинлиги 29 ва 37 мм намлиги 12 % дан ортиқ бўлмаслиги зарур. Тахталар лагага перпендикуляр тарзда ўрнатилиб, ўзаро ён томонларидан шунт орқали бирикади. Лага орасидаги масофа тахта қалинлигига асосан шунингдек, лойиъада кўрсатилган масофада ўрнайди. Тахта ъар бир лагага узунлиги 60…..70 мм мих билан қоқиб маъкамланади. Бунда мих қопқоғи тахтага 3….4 мм кириб туриши зарур, бу тахтани охирги маротаба ўрнаган жойда рандалашга қаршилик кўрсатмаслигини таoминлайди.
Агар тахта намлиги 12 % дан ортиқ бўлса, уни ъар 5 та қатор тахтадан биттаси лагага маъкамланади. Тахта қуригач мих суғирилиб, тахлаш яхшилаб сиқилгач, асосга юқорида келтиригандек доимий михланади. Тахта учи лагадан кўпи билан 100 мм осилиб туришга рухсат берилади.
Паркет тахталарини қоплаш – одамлар ъаракати ун°С ча катта бўлмаган турар-жой биноларида қўлланилади. Уларни намлиги 6…..10 % бўлиши зарур. Тахталар лагага перпендикуляр ўрнатилиб, шпун орқали махсус қисқич ёрдамида сиқиб ўрнатилади (расм 5.8.6).

Расм 5.8.6. Паркет тахталарни сиқиб туриш учун понали қисқич.

1-паркет тахта; 2-пона; 3-қисқич; 4-лага.

Паркет тахталар асосга узунлиги 50…..60 мм ли мих билан бириктирилади.

Паркет шитлардан пол асосан жамоат бинолари (меъмонхоналар, кинотеатр фоелари в.ъ.к.)да қўлланилади. Улар қимматбаъо ёғочлардан алоъида паркет кленкалар ўзаро ва асосга сувга чидамли елимлар ёрдамида завод шароитида елимланиб, 1200 х 1200; 1000 х 1000 ва 800 х 800 мм ўлчамда ишлаб чиқилади. Лагалар товуш қотувчи ашё устига ўрнатилади. Паркет шитини ўрнатиш (расм 5.8.7) да келтирилгандек нишон қаторини ўрнатишдан бошланади.
Паркет шитлар асосга узунлиги 50…..60 мм бўлган михни шит ён қирра юзаси остки қисмидан бурчак остида лагага қоқиб маъкамланади.