Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

 
Маҳсулотнингбирилиги 
нархи, мингсўм
 
Талабнингумумий 
миқдори,дона
 
Таклифнинг умумий 
миқдори, дона
 
A 
5 
2500 
15000 
B 
4 
5000 
12500 
C 
3 
8500 
8500 
D 
2 
1400 
5000 
E 
1 
2000 
1000 
21. Иқтисодий ресурсларга нарх даражасини қандай омил белгилаб беради? 
а) иқтисодий ресурслар унумдорлиги; 
b) шу ресурслар ёрдамида ишлаб чиқариладиган товарлар нархи; 
c) бир-бирига боғлиқ ресурслар нархи; 
d) бир-бирини тўлдирувчи ресурслар нархи; 
e) юқоридаги барча омиллар. 
22. Салқин ичимлик сотувчи фирма спорт анжуманида маҳсулот сотишнинг монопол 
мавқеига эга бўлса, у қандай нархни ўрнатган бўлур эди? 
Маҳсулотнинг 
нархи, 
мингсўм 
Сотиб 
олувчилар 
сони
 
Умумий 
даромад, 
сўм
 
Умумий 
харажат, 
сўм
 
Фойда, 
зарар
 
A 
10 
1000 
10000 
3300 
6700 
B 
12 
800 
10000 
2900 
7100 
C 
15 
500 
7500 
2300 
5200 
D 
20 
100 
2000 
1350 
650 
E 
100 
3 
300 
1160 
860 
23. Соф монополистик тармоқ маҳсулотига талабнинг пасайиб бориши нимани 
билдиради? 
а) маҳсулот сотиш ҳажмини анча паст нарх белгилаб кўпайтириб боришни; 
b) юқори нархлар ишлаб чиқариш (сотиш)нинг кам ҳажми билан, паст нархлар кўп 
ҳажми билан боғлиқлигини; 
c) ишлаб чиқарувчи сотиш ҳажмига зарар етказмасдан нархни ошира олмаслигини; 
d) нархнинг тушуши ишлаб чиқарувчи ялпи пул даромадини камайтиришини; 
e) юқоридагиларнинг барчасини. 
24. Соф монополистик тармоқларда қачон нархли камситиш (баҳодаги фарқ 
харажатлардаги фарқ билан оқланмаслиги) рўй беради? 
а) ишлаб чиқариш ва сотишни назорат қилишда монопол мавқега эга бўлганда; 
b) нарх белгилашда монопол мавқега эга бўлганда; 
c) истеъмолчиларни даромадлари бўйича алоҳида гуруҳларга ажратишга лаёқатли 
бўлганда; 
d) маҳсулотларни қайта сотиш имконияти мавжуд бўлмаганда; 
e) юқоридаги барча ҳолларда. 
25. Рақобатнинг қайси шаклида нарх белгилашда келишиб олиш имконияти кўпроқ 
мавжуд бўлади? 
а) соф рақобат;
b) монополия;
c) монополистик рақобат; 
d) олигополия;
e) монопсония. 
26. Монополистик рақобатли тармоқдаги фирмалар узоқ муддатди даврда меёрида фойда 
олиш тамойилига эга бўлади, қиска муддатли даврда эса: 

---

407 
а) иқтисодий фойда янги фирмаларни тармоққа киришга ундайди, натижада ўртача 
фойда нормаси пасайиб боради; 
b) зарар кўриш натижасида тармоқдан фирмалар оммавий чиқиб кета бошлайди ва бу 
меёридаги фойда қайта тиклангунча давом этади; 
c) барқарор юқори фойда олади; 
d) а) ва b) тўғри;
e) b) ва c) тўғри. 
27. Қуйидаги тасдиқлардан қайси бири мантиқан тўғри? 
а) ресурслар нархи уй хўжаликлари асосий даромадлари даражасини белгилаб беради; 
b) ресурслар нархи чекланган ресурсларни турли тармоқлар ва корхоналар ўртасида 
тақсим-лашга ёрдам беради; 
c) корхоналар учун ресурслар нархи ишлаб чиқариш харажатлари ҳисобланади; 
d) ресурсларга нарх белгилашда монопол мавқега эга бўлиш даромадлар 
тақсимланишидаги тенгсизликни кучайтиради; 
e) юқоридаги барча тасдиқлар мантиқан тўғри. 
28. Ресурсларга талабнинг барқарорлигини нима белгилайди? 
а) ресурсларнинг унумдорлиги; 
b) шу ресурс ёрдамида ишлаб чиқариладиган товарларнинг нархи; 
c) бошқа товарларнинг нархи;
d) а) ва b) тўғри;
e) b) ва c) тўғри. 
29. Ресурсларга талаб қачон ўзгаришга учрайди? 
а) маҳсулотга талаб ўзгарганда; 
b) ресурслар унумдорлиги ўзгарганда; 
c) ўрнини босувчи ресурслар нархи ўзгарганда; 
d) бир-бирини тўлдирувчи ресурслар нархи ўзгарганда; 
e) юқоридаги барча ҳолларда. 
30. Ресурсларга талаб нима учун эгливчан ҳисобланади? 
а) меҳнат унумдорлиги ўзгариб туради; 
b) бир ресурс ўрнига бошқасини қўллаш мумкинлиги сабабли; 
c) маҳсулотларга талаб эгилувчан ҳисобланади; 
d) умумий харажатларда айрим ресурс турларининг салмоғи ўзгариб туради; 
e) юқоридаги барча сабабларга кўра. 
31. Ресурсларнинг оптимал нисбатини танлашда нима ҳисобга олинади? 
а) энг кам харажат қилиш;
b) ҳар хил маҳсулотлар ишлаб чиқариш; 
c) энг юқори фойда олиш;
d) а) ва b) тўғри;
e) а) ва c) тўғри. 
32. Ишлаб чиқаришда фақат иккита ресурс - ишчи кучи (меҳнат) ва капиталдан 
фойдаланил-ганда ҳаражатни энг кам даражага келтириш қайси ҳолда-юз беради? 
а) меҳнат баҳоси = капитал баҳоси; 
b) меҳнат охирги маҳсулоти = капиталнинг охирги маҳсулоти; 
c) меҳнатнинг охирги маҳсулоти капиталнинг охирги маҳсулоти=капитал баҳоси меҳнат 
баҳоси 
d) ресурсларга талаб = ресурслар таклифи; 
e) маҳсулотга талаб = маҳсулот таклифи. 
33. Ишлаб чиқаришда фақат иккита ресурс - ишчи кучи (меҳнат) ва капиталдан 
фойдаланил-ганда энг юқори фойда билан маҳсулот ишлаб чиқариш қачон рўй беради? 
а) ресурслар таклифи > ресурсларга талабдан; 
b) маҳсулотга талаб < маҳсулот таклифидан; 
c) охирги даромад = охирги харажатга; 
d) меҳнат баҳоси < маҳсулот баҳосидан; 
e) капитал баҳоси < маҳсулот баҳосидан. 

---

408 
34. Қайси ресурс баҳоси тегишли ресурс таклифининг ошишига рағбат бермайди? 
а) иш ҳақи - ишчи кучининг; 
b)меъёридаги фойда - тадбиркорлик лаёқатининг; 
c) фоиз - инвестицион товарларнинг; 
d) рента - ер ва бошқа табиий ресурсларнинг; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
35. Графикдаги тик чизиқ (S) қайси иқтисодий ресурснинг таклифини характерлайди 
а) капиталнинг; баҳоси PS 
b) ишчи кучининг; 
c) ер ва бошқа табиий ресурсларнинг; 
d) тадбиркорлик лаёқатининг; 
e) барча ресурсларнинг. 
36. Буйруқли иқтисодиёт шароитида нархнинг номуносиблиги қандай салбий 
оқибатларга олиб келган? 
а) муқобил адолатли айирбошлашни таъминлай олмаган; 
b) саноат ва қишлоқ хўжалик маҳсулотлари нархлар ўртасида номуносибликни 
(«Нархлар қайчиси»)ни келтириб чиқарган; 
c) истеъмол моллар, хом-ашиё ресурслари нархлари, транспорт ва коммунал хизматлар 
таърифлари сунъий равишда пасайтирилиши уларнинг исрофгарчилик билан 
сарфланишга сабаб бўлган; 
d) нархлар ишлаб чиқариш харажатларини қопламаганлиги сабабли, уларнинг бир қисми 
бюджет маблағлари ҳисобига қопланган; 
e) юқоридагиларнинг барчаси тўғри. 
37. Ўзбекистонда қайси даврда халқ истеъмоллари асосий турларининг нархлари 
эркинлаш-тирилди? 
а) 1992 йил январидан бошлаб; 
b) 1993 йилда; 
c) 1994 йил октябр, ноябр ойларида; 
d) 1995 йилда; 
e) 1996 йилдан бошлаб.