Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро юқори технологиялар муҳандислик-техника институти олий таълимнинг 5542000 – «Нефт ва газ конларини ишга тушуриш ва улардан фойдаланиш»



Download 9,63 Mb.
bet7/48
Sana12.07.2022
Hajmi9,63 Mb.
#781737
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   48
Bog'liq
Gaz va gazkoncensat

Фойдаланилган адабиётлар руйхати
1. Э.А.Бакиров, В.И.Ермолкин, В.И.Ларин и др. Геология нефти и газа Уч. Пос. Недра 1989.
2. В.Г.Каналин, М.Г.Ованесов, В.П.Шугрин. Нефтегазопромысловая геология и гидрогеология Москва. Недра 1985.
3. И.Х.Абрикосов, С.Н.Гутман. Общая, нефтяная и нефтепромысловая геология. Москва. Недра 1982.
4. М.А.Жданов. Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов нефти и газа. Москва. Недра 1986.
5. Н.Г.Середа, В.М.Муравьев. Основы нефтяного и газового дело. Москва. Недра 1980.


2-Маъруза. Газларнинг ҳолат тенгламалари ва газ уюмларида сиқилувчанлик коэффициенти
Маъруза режаси
2.1. Идеал газлар учун Менделеев-Клайперон тенгламаси
2.2. Газлар учун жараёнлар.
2.3.Табиий газларнинг таснифи.
2.4.Газ уюмларида сиқилувчанлик коэффициенти.


Таянч иборалар
Идеал газ, изотермик жараён, изохорик жараён, реал газ, критик кўрсатгич, сохта критик босим, сиқилувчанлик коэффициенти, босим, ҳарорат, ҳажм ва масса кўрсаткичлари


2.1. Идеал газлар учун Менделеев-Клайперон тенгламаси
Ер қатламида газларнинг физик хоссаларини ўрганиш учун газларнинг ҳолат тенгламаларини ўрганиб чиқамиз. Бунинг учун босим, ҳарорат, ҳажм ва масса кўрсаткичлари ўзгартириб, газ ҳолатини ҳарактерловчи тенгламаларни келтирамиз.
Идеал газлар учун Менделеев-Клайперон тенгламаси
PV = mRТ, (2.1)
Бу ерда: Р – босим;
V – идеал газнинг ҳажми;
m – газ массаси;
R – газ доимиси;
Т – ҳарорат.
Идеал газ деб ўзаро молекуляр таъсири нолга тенг, яъни молекуляр ишқаланиши бўлмаган газлардир.
2.2. Газлар учун жараёнлар.
Табиий газлар идеал газлар қонунига бўйсинмайди. Шунинг учун қуйидаги қонуниятлардан фойдаланамиз:
Бойль Мариотг қонуни:
P1V1 = P2V2 (2.2)

Бу ерда ҳарорат ўзгармас бўлиб, фақат босим ва ҳажм орасидаги мунособат қаралади, бундай ҳодисаларни изотермик жараёнлар дейилади.


Яъни PV=const.
Гей-Люссак қонуни:

V-V0/V0 = α t (2.3)


бу ерда: V0 – ҳарорат to бўлгандаги газ ҳажми;


V – ҳарорат t га кўтарилгандаги газ ҳажми;
α – ҳажм кенгайишининг ҳарорат коэффициенти.

Бу қонунда газ босими ўзгармас бўлиб изобарик жараёндир. Газни бир ҳолатдан иккинчи бир ҳолатга ўтишини қуйидаги кўринишда ифодалаш мумкин:


V1/ V2 = T1/T2, (2.4)
Шарль қонуни. Газ ҳажми ўзгармас бўлган ҳолда босим билан ҳарорат орасидаги боғлиқлик кўрсатилган:
Р12 = Т12, (2.5)
Бундай ўзгаришни изохорик жараён деб қаралади. Бундай келтирилган ҳолат тенгламалари табиий газларнинг ҳамма пара­метр кўрсатгичларини ўз ичига олмаган. Бу ҳолат тенгламаларидан фойдаланиб, газларнинг ўта сиқилувчанлик коэффициентини ифодалаш мумкин.
PV = ZmRT, (2.6)
бу ерда: z – ўта сиқилувчанлик коэффициенти. У босим ва ҳароратга боғлиқ бўлиб, газларнинг идеал газлар қонунидан чекланиши кўрсатилади. Ўта сиқилувчанлик коэффициента z бир хил шароитда реал газ ҳажмининг идеал газ ҳажмига нисбатидир.
Z = V/V0. (2.7.)
Бу кўрсатгич тажриба асосида аниқланади. Z коэффициен­тини топиш вақтида ўртача критик кўрсатгич аниқланади. Буни сохта критик нуқта деб аталади. Сохта критик кўрсатгичларни қуйидагича берилган:
(2.8.)


(2.9.)

I=1 бўлса Ркр ва Ткр I-чи компонентнинг босим ва ҳарорат Xi I-чи компонентнинг аралашмадаги улуши (бирнинг бўлаги билан ўлчанади). Келтирилган босим ёки ҳарорат қуйдагича аниқланади:


Ркр = P/Pckp

Tкр =Т/Тckp



Download 9,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish