Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро озиқ овқат ва енгил саноат технологияси институти

Уст кийим кесимини тикиш
Юриш пайтида эркин ҳаракат қилишни ва кийимнинг формасини яхши сақланишини таъминлаш учун аёллар ва эркаклар кийимининг орқа бўлагининг ўрта чокида, ён чокларида ёки яхлит орқа бўлакларида кесимлар (шлицалар) тикилади. Кесимлар елимли ёки елимсиз қотирма ва уқалар ёрдамида ишланади.
Пиджак орт бўлаги ўрта чокидаги кесимини тикиш учун орт бўлак чап ва ўнг қисмларининг тескари томонига андаза қўйиб, кесимнинг зийлари белгилаб олинади. Юқориги чап деталга орт бўлак ўрта чокининг чизиғи ( қирқимдан 10 мм. наридан ), орт бўлакнинг пастки ўнг деталига кесимнинг букиладиган зийининг чизиғи ( кесим ҳақи қирқимидан 15-20 мм. наридан) чизилади ( а ).
Йул-йул ва катак нусхали газламадан тикиладиган кийимларда бу чизиқлар белгиланмайди. Сўнгра орт бўлак кесимининг зийларига белгиланган чизиқлар бўйлаб елимли қотирма ёпиштирилади ва сал тортиброқ уқа бостириб тикилади. Бунда қотирма белги чизиқдан 0,5 см. қочириб, уқа эса белги чизиқнинг ўзига тўғрилаб қўйилади. Қотирма ва уқа этакнинг букилиш чизиғида тугаши керак ( б ).
Орт бўлак ўрта қирқими бириктириб тикилади (чок 1), кесим юқорисида чок кертилиб, ёриб дазмолланади, айни вақтда кесим зийлари белгиланган чизиқлар бўйлаб букиб дазмолланади. Безак бахяли моделларда орт бўлак кесимининг зийларига газламанинг ўнг томонидан бахяқатор ( чок 2,3 ) юритилади. Бунда бахяқатор этак учидан 8-10 см. нарида тугалланиши керак ва кесимнинг ўнг қисмида 0,5 см. кенгликда, чап қисмида эса моделга мўлжалланган кенгликда чок ҳосил қилиши керак. Кесимнинг юқори томони қия чизиқ бўйлаб машинада бахяқатор юритиб пухталанади ( 6.1.5-расм, в, чок 4).

6.1.5-расм. Орт бўлак кесимини тикиш.

Безак бахясиз моделларда орт бўлак чап ва ўнг қисмида кесимга чиқарилган жойга белгиланган чизиқ бўйлаб елим плёнка қўйилади ёки махсус машинада яширин бахяқатор юритилади. Кесимдаги қотирманинг ички қирқими махсус яширин бахя машинасида орт бўлак аврасига тикилади, кейин орт бўлак астарининг кесимга уланган жойлари қотирмага, қишки кийимларда эса, иситувчи қатламга яширин бахяли машинада тикиб қўйилади.

Эркаклар палтосининг кесимли орт бўлагини тайёрлаш учун махсус ГПКС пресси ишлатилади. Аввал орт бўлакнинг чап ва ўнг бўлакларидаги кесимнинг бурчаклари тикилиб, ўнг томонга ағдарилади. Кесимнинг ўнг томонига уқа қўйиш, букиш, букилган зийни ва орт бўлакнинг пастини дазмоллашни ГПКС-П пресси ёрдамида, чап томонига уқани, қотирмани, елимли ипни қўйиш, кесимни ва орт бўлакнинг пастини букиш ГПКС-Л пресси ёрдамида бажарилади. Сўнгра кенглиги 10 мм. чок билан орт бўлакнинг ўрта қирқими 862 кл. машинасида тикилади ва кесимнинг юқори қисми 8 мм. чуқурликда кертилади. Ўрта чок ПО-ВШВ ёстиқли ПСЦ прессида ёриб дазмолланади. Охирида кесимнинг юқориси 862 кл. машинасида пухталанади. Бу ГПКС прессининг ишлатилиши бир нечта кетма-кет бажариладиган операцияларни, сарфланадиган вақтни камайтириб, иш унумдорлигини оширади (6.1.6-расм.).

6.1.6-расм. Эркаклар палтоси орт бўлаги

кесимини тикиш.