Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

 
5.11.Газни адсорбентлар билан қуритиш 
Газни қаттиқ ютувчиорқали қуритиш қурилмасининг схемаси 
5.28-расмда келтирилган. Нам газ ажратгич орқали адсорберга 
киради, бу ерда бир нечта қатламдаги активлаштирилган бокситдан 
ўтади, у тешилган асосли ликопчага тўкилган. Бир қатламнинг 

---

216 
қалинлиги босимдан қалин эмас. Газ боксит орқали ўтиб намликдан 
озод бўлади ва газ узатмага йўналтирилади. 
Аниқ бир вақт ўтгандан кейин қаттиқ ютувчини юкланмасига 
боғлиқ ҳолда ва газнинг ҳажмий тезлиги (бу оралиқ 12 -16 соатни) 
ташкил қилади.
Адсорбер тикланишга ўтказилади (регенерация) газ эса иккинчи 
адсорберга қўшилади ва регенерациядан ўтиб бўлган ҳисобланади. 
Боксит орқали иссиқ газ ўтказилиб регенерация (қуритилади) 
қилинади. Газни қуритиш давомида ютилган ҳамма намликлар 
бокситдан чиқиб кетади. Адсорберга регенерацияга берилган аниқ 
миқдордаги газ, регенерация тизимини тўлдиришини талаб қилади, 
қуруқ газнинг чизиғидан РД босимни ростлагич орқали (босим 0.1 
МПа дан озроқ катта бўлганда) олиб чиқиб кетилади. Бу газ аввал 
совутгичда кейин эса ажратгичга киради. 
5.28-rasm
.
Suyuq sorbent yordamida 
gazni quritish qurilmasining sxemasi:
1-ajratgich; 
2-absorberning 
pastki 
qismi; 
3-pastki 
buralma 
seksiya; 
4-likopcha; 
5-buralma 
seksiya; 
6-sovutgich; 7-issiqlik almashtirgich; 
8-shamollatgich; 
9,10-nasos; 
11-qizdirgich-bug‗latgich; 
12,15-desorber; 13-nasos; 14-vakuum 
nasos; 16-kondensator. 
5.29-rasm
. 
Qattiq yutuvchiyordamida 
gazni quritish qurilmasining sxemasi: 
1, 5-ajratgichlar; 2, 3-adsorberlar; 
4-sovutgich; 
6-nasos; 
7-qizdirgich; 
K-kondensat; NG-nam gaz; GQ-gaz 
qurumi; GQ-gaz qizdirishga; GQT-gaz 
qizdirilgan, tо‗yintirilgan; BR-bosimni 
rostlagich 
Газ 3кПа.дан юқори босим билан газ дамлама орқали 
қиздиргичга узатилади. Бу ерда у 473К ҳароратгача қиздирилади ва 
ундан кейин эса адсорбер берилади, яъни бокситни регенерация 
қилади. Адсорбердан қиздирилган тўйинтирилган газ чиқади ва 
совутгичга кириб келади, ундан кейин ажратгичга ва у ерда 
адсорберда ютган намликдан ажратилади. 
Натижада газни қайтадан регенерация қилишда (газ дамлаш – 

---

217 
қиздириш–адсорбер–совутиш–ажратиш–газ 
дамлаш) 
боксит 
қурилади ва яна газнинг таркибидаги намни ютишга тайѐр бўлади.