Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

5.12. Газни нордон компонентлардан тозалаш усуллари ва уни 
амалга оширишда қўлланиладиган абсорберлар 
Бу усул газни нордон компонентлардан абсорберда тозалашга 
мўлжалланган [8]. Газни тозалашни принципиал схемаси 
5.30-расмда келтирилган ҳамда нордон компонентлардан газни 
тозалаш усулининг амалга оширишда қўлланиладиган абсорбер 
5.30-расмда, b ва v да келтирилган.
5.30-rasm
. 
Gazni nordon komponentlardan tozalash: 
a – gazni nordon komponentlardan tozalashni prinsipial sxemasi; b, d – nordon 
zarralardan gaz tozalash uchun absorber. 
1-табиий газни узатиш; 2-қисман тўйинган юқа пардали 
регенерацияланган абсорбентни узатиш; 3-тўйинган юқа пардали 
регенерацияланган 
абсорбентни 
олиб 
кетиш; 
4-дағал 
регенерацияланган абсорбентни узатиш; 5-тўйинган дағал 
регенерацияланган абсорбентни олиб кетиш; 6-тўйинган юқа 
пардали регенерацияланган абсорбентни узатиш; 7-тозаланган газни 
олиб кетиш; 8-аралашган тўйинган абсорбентни узатиш; 
9-абсорбернинг корпуси; 10, 11- газни кириш ва чиқиш штусери; 12, 
13- масса алмашиниш секцияси; 14-кар ликопча; 15, 16, 17- ҳар хил 

---

218 
диаметрдаги масса алмашиниш ликопчаси; штусер: 18-юқа пардали 
регенерацияланган абсорбентни олиб келиш; 19-қисман тўйинган 
юқа пардали регенерацияланган абсорбентни олиб кетиш; 20-дағал 
регенерацияланган абсорбентни узатиш; 21-тўсиқ; 22-тақсимловчи 
(ажратувчи) 
ликопча; 
23-байпаслаш 
сегментли 
каналлар; 
24-тўйинган юқа пардали регенерацияланган абсорбентни қисман 
олиб чиқиш. 
Нордон газ 1-чи чизиқ орқали олдиндан жуда юқа пардали 
абсорбентли (контактни биринчи зонасида) қисман тўйинган қарши 
оқим билан учрашиш учун 2-чи чизиқ орқали зонага узатилади. 
Тўйинган юқа пардали регенерацияланган абсорбент 3-чи чизиқ 
орқали олиб кетилади, кўпроқ нордон аралашмалардан тозаланган 
газ абсорбент билан дағал регенерацияланган иккинчи зонага
контактлашиш учун йўналтирилади, 4-чи чизиқ орқали узатилиб 
уни тозалашни амалга ошириш давом эттирилади.
Дағал тўйинтирилган регенерацияланган абсорбент 5-чи чизиқ 
орқали юқа пардали регенерацияли тўйинтирилган абсорбент билан 
аралашиш учун олиб чиқилади, 3-чи чизиқ орқали биринчи зонадан 
ва юқа пардали регенерациялангани ва 6-чи чизиққа узатилади, у 
ерда рухсат этилган чегаравий концентрациягача тозаланади ва 7-чи 
чизиқ 
орқали 
олиб 
кетилади. 
Тўйинган 
юқа 
пардали 
регенерацияланган абсорбент 2-чи чизиқ орқали биринчи зонага 
контактлашиш учун узатилади. Аралашган тўйинган абсорбент 8-чи 
чизиқ орқали регенерациялаш учун олиб чиқарилади. 
Самарадорлик кўрсатгичи:бу таклиф қилинадиган газни 
нордон компонентлардан тозалаш усули тозалаш даражасини 
яхшилаш, 
масса 
алмашиниш 
ликопчаларига 
бериладиган 
юкланмани камайтириш, абсорбер корпусини диаметрини 
кичиклаштириш ҳисобига жиҳозларни металл сарфини камайтириш 
имкониятини беради ва техник ишлаб чиқариш соҳасида 
қўлланилади.