Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик иқтисодиёт

Смолали парафин ётқизиқларининг ҳосил бўлиши. 
Кўпчилик нефтъ конларида нефтъ парафинли бўлади. Бундай нефтларда 
парафинларнинг миқдори 2% дан ошади. Оддий шароитларда парафин крис-
таллик қаттиқ модда шаклида, қатламларда эса нефтда эриган ҳолда бўлади. 
Нефтъ қудуқ тубидан қудуқ оғзигача кўтарилганда унинг қудуқдан газ 
сепораторгача ҳаракати натижасида ҳарорат ва босим ўзгариб боради. 
Натижада, нефтъ - эриган газ – эриган нефтларнинг мувозанати бузилади. 
Газнинг камайиши натижасида нефтъ оғирлашади, қовушқоқлиги ошади, унинг 
эрувчанлик қобилияти оғир углеводород ва бошқа аралашмаларга нисбатан 
камаяди. Бир вақтнинг ўзида нефтнинг ҳарорати ҳам камаяди. Кейин қудуқ 
атрофидаги тоғ жинсларга нефтдан иссиқлик берилиши ва газ ажралиши 
натижасида нефтъ совуб кетади. Бу жараёнлар натижасида оқимнинг энг 
совуган нуқтасида нефтдан майда заррачали қаттиқ парафин чўкади. Парафин 
ётқизиғининг чўкиш жараёни қувурлар деворларида ҳар хил жадалликда 
намоён бўлади. Кўтариш қувурларининг бутун узунлиги бўйича, яъни қудуқ 
тубидан қудуқ оғзигача давом этади. Оқимга тушган парафинлар бир қисми 
майда кристалл кўринишида ёки кўтариш газ пуффакча пардасига ёпишган 
ҳолда қувурлар орқали кўтарилади. Нефтда бу кристаллар миқдорининг 
кўпайиши натижасида улар қувурлар деворига ёпишиб, парафин ётқизиқлари 
қалинлигини оширади. Парафин ётқизиқлари қора массага эга бўлиб, 
парафиндан ташқари маълум миқдорда смола, мойлар, сув ва минерал 
заррачалардан ташкил топади. 
Фаввора қудуғининг кўтариш қувурларидаги парафин ётқизиқлари 
қувурлар кўндаланг кесимининг кескин камайишига, ҳамда нефтъ-газ оқими 
қаршилигининг ортишига олиб келиши мумкин. Бу эса олдин дебит ва буфер 
босимнинг камайишига, кейин эса, кўтариш қувурининг тиқинланишига ва 
фавворанинг тўхтатилишига олиб келади. 
Фаввора қувурлари деворларидаги парафин ётқизиқларини