Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а.ҚОдирий номидаги жиззах давлат педагогика институти педагогика-психология кафедраси

I. Машқ танлаш
Психогимнастик машқларни танлашда тренер қуйидагиларга эътибор бериши керак:
1. Машқдан кўзланган мақсад:
- гуруҳ ёки алоҳида бир аъзонинг ҳолати ўзгаради;
- гуруҳдаги ҳар бир аъзонинг ҳолати ўзгаради;
- бир неча аъзоларнинг ҳолати ўзгаради;
- мазмуний режанинг кейинги босқичига ўтиш учун маълумот тўпланади.
2. Гуруҳ қай даражада шаклланган: нимаси билан жипс, нимаси билан эркин, аъзолар ўзини эркин хис этмайди. Бу ерда гуруҳ аъзоларининг жисмоний аълоқада бўлиши, ёпиқ кўз билан бажариши талаб этиладиган машқлар танланади. Бу машқлардан ўринсиз ва ўз вақтида фойдаланмаслик зўриқишнинг кўчайишига, гуруҳда ноқулайликнинг пайдо бўлишига олиб келади
3. Гуруҳ таркиби: ижтимоий демографик тавсиф ( жинс, ёш ва бошқалар), ҳамда жисмоний белгилар.
4. Кун вақти. Кун бошида (аввалида) муаммо ва ташвишлардан ҳоли бўлиш имконини берувчи, якка тартибда амалга оширилувчи, вазиятга “тез” , “ҳозир” киришувчи, гуруҳни ҳис этувчи машқларни бажариш мақсадга мувофиқ. Шу билан биргаликда диққатни йўналтириш, ақлий фаолликни юзага келтирувчи машқлар ҳам бўлиши мумкин.
Куннинг иккинчи ярмида чарчоқни енгиллаштирувчи, ҳиссий енгиллашишга ҳизмат қиладиган машқлар тавсия этилмайди.
5. Кейинги иш мазмуни.
II. Кўрсатма
Машқлар самарадорлиги асосан машқни қандай бажариш ҳақидаги кўрсатмаларнинг аниқлиги, тушунарлилигига боғлиқ. Кўрсатмани майда деталлар билан тўдириш фойдали эмас. Машқни бажаришга кетган вақтдан, уни тушунтириш, кўтсатма беришга кетган вақтнинг кўп сарфланганлиги омадсизлик белгиси, яхшиси кўрсатма қисқа бўлиши ва мисол кўрсатилиши кифоя қилади. Тренер кўрсатма бера туриб ҳар бир иштирокчи кўзига эътибор билан қараб чиқади.
Бу иштирокчилар диққатини оширади ва уларнинг мавзудан чалғимаслигини таъминлайди. Тренер кўзларга қараб кимнинг тушунмаганлигини сезади ва яна тушунтириш лозимлигини сўрайди – шу пайтда тренер кўзи билан ўша иштирокчига қарайди.
Ҳамма тушуниб бўлганлигига ишонч ҳосил қилиб бўлгач машқни бажаришга ўтиш мумкин. Аммо машқни бажариш жараёнида кимларнингдир нималарнидир тушунмаганликлари аён бўлиб қолади. Бу ҳолатда машқни тўхташиш ва тузатишлар киритиш зарур бўлади.
Тренер ўзи ҳам бу машақ бажарилишида иштирок этадими? Жавоб турлича. Иложи борича тренер кун бошидаги машқларда қатнашиши ўринли. Шу билан биргаликда машқ иштирокчиларининг тоқ ва жуфт бўлишларини талаб этса, тенернинг иштироки ўринли ҳисобланади.
Тренер бошқарувчи сифатидаги машларда ўзи иштирок этмайди( масалан гуруҳ аъзолари кўзи юмуқ ҳолда машқ бажараётган бўлса).