Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги тошкент давлат ўзбек

Туркмановул деган бир неча овуллар мавжуд. Туркман миллатига мансуб 
кишилар ҳам ариқ ва канал бўйида яшашгани учун Туркманёп (канал, ариқ), 
Алилиёп гидронимлари ва шу тарзда номланган ойконимлар мавжуд.
Шунингдек, Човдир овули, Така туркмановул, Кўлчи, Ших 
(Беруний т. овул, этноой.), Қатағон (Тўрткўл т. Оққамиш ОФКдаги о.),
Шимом (Беруний т., о., этноой.), Осқалъа, Ос овули (Чойкўл ОФКдаги 
о.), Оқбошли (Тўрткўл т. Оқбошли ОФКдаги о.), Кўк кўз (Беруний т. о., 
этноой.), Туркманқули, Қозоқ арна (Тўрткўл т. Тозабоғёп ОФКдаги о.),  
Қозоқ авлиёси (Тўрткўл т. некроэтноним, о.), Манғит, Қангли, Қуллар, 
Кепакли, Қирқтом, Қангшар, Дўрмон, Тожик , Турк, Туячи (Беруний т., 
о., этноой.), Хитой овули (Амударё т. Чойкўл ОФКдаги ж/х), Қатағон 
(Тўрткўл т. Оққамиш ОФК о.), Сарой, Сорт, Шунқорли Қипчоқ (Амударё 
т., этноой.) каби ойконимлари бор. Улар айни вақтда ҳам гидроним, ҳам 
этнотопонимларнинг бир тури сифатида тадқиқ этилиши мақсадга мувофиқ.
Генетик нуқтаи назардан туркий бўлмаган халқларнинг қавм-уруғлари 
номи билан юритилувчи топонимлар ҳақида гапирганда қуйидагиларга 
эътибор бериш керак: Бир қатор туркий халқларда “ўрис” сўзи этноним 
шаклида қўлланилади. Н.А. Аристовнинг туркий халқлар, уруғ ва 
қабилаларнинг этник гуруҳи ҳамда уларнинг сони ҳақидаги асарида ўрус 
сўзи туркий уруғ, уруғнинг бўлими ва кичик қисми номи сифатида бир неча 
ўрнида қайд этилган
2
. 
Ўрис этнонимининг этимологияси, маъноси ва тузилиши ноаниқ. 
Бошқа этнотопонимлар сингари “ўрис” ойконимик асоси асосида юзага 
келган ойконимлар ҳам тилдаги тарихий атамалардан ҳисобланади. Ўрис // 
урис сўзи эски ўзбек тилида киши исми, лақаби шаклида учраса ҳам
3
, 
халқимиз орасида кенг тарқалган антропонимлардан эмас.
1
В. А. Никонов. Топонимика в историко-географической этнографии. -Москва, Наука, 1964, -с.3.
2
Н. А. Аристов. Заметки об этническом. –Москва, Наука, 1978. –с.351-380.
3
Ўрганилган ҳудуд аҳолиси бир-бирини ҳазил тариқасида ва лақаб маъносида чақиришади.

---

53