Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги абу райхон беруний номидаги

3.2-расм. Нефть мойлари, парафинлари ва церезинлари олишни соддалаштирилган чизмаси
ВХ – вакуумда ҳайдаш; ГТ – гидротозалаш; ДА – деасфальтлаш; М_сиз – мойсизлантириш; СТ – селектив тозалаш; КС – компаундлаш станцияси; ДП – депарафинизация; Ф – фильтратлар.
Қолдиқдан аввало асфальтенлар деасфальтизация (ДА) қилиб йўқотилади. Дистиллатлар ва деасфальтланган қолдиқ кейинги босқичда мойларда қуйи қовушқоқлик индекси, юқори коксогенлик берувчи номақбул юқори молекуляр ароматик бирикмалардан селектив эритувчилар билан тозалашга (селектив тозалаш – СТ) учратилади. Шундан сўнг тозаланган маҳсулотлар н-алкан С₂₀-С₃₅ лар (гачлар) ва изоалканлар (С₃₅ ва юқори) (петролатум) концентратларини ажратиб депарафинланади ва мойни қуйи қотиш ҳарорати таъминланади.
Якунловчи босқич гидротозалашдир, бунда базавий мойлар тиниқлаштирилади (қолиб кетган смоласимон моддаларни гидрирланади) ва улардан олтингугурт – ва азот сақловчи бирикмалар иложи борича йўқотилади. Бунинг натижасида базавий мойларда асосан нафтен ва изопарафин углеводородлар ҳамда узун ён занжирли қуйи молекуляр ароматик углеводородлардангина иборат бўлади.
Товар мойларни ассортименти базавий мойларнинг кимёвий таркибига боғлиқ бўлиб, ўз навбатида кимёвий таркиб – нефтни оғир қисмининг кимёвий таркиби билан белгиланади, чунки мойларни олиш жараёнида нефть углеводородлари кимёвий ўзгаришларга учрамайди ва мойлар учун фақат керакли бўлган углеводородлар концентрланади.
Товар мойларни тайёрлаш, компаундлаш йўли билан, яъни дистиллат ва қолдиқ базавий мойларни аралаштириб, талаб қилинган қовушқоқлик ва қовушқоқлик индекси, чақнаш ҳарорати ва яна бир қанча сифат кўрсаткичлар бўйича саралаб олинади.
Мойларнинг эксплуатацион хусусиятлари бўйича нормаларини қониқтириш учун кўпинча модификацияловчи присадкалар киритиш йўли билан амалга оширилади. Функционал таъсири бўйича присадкалар миқдори ва уларнинг ассортименти мойнинг маркаси ва қўлланилиш соҳаси бўйича аниқланади, уларнинг мойдаги умумий миқдори 2÷3% дан 15÷17% гача, яъни ёқилғилардагига нисбатан деярли бир тартибга юқоридир.