Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги а. У. Бурханов, Х. Х. Худойқулов

2.3. Қарз муносабатларини ифодаловчи қимматли қоғозлар ва уларнинг турлари

Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 10 апрелдаги «Қимматли қоғозлар бозори тўғрисида»ги қонунига асосан қарз муносабатла-рини ифодаловчи қимматли қоғозларга қуйидагилар киради:

1.	Облигациялар;	3.	Депозит сертификатлари;
2.	Хазина мажбуриятлари;	4.	Векселлар.

Облигация (лотинча «obligatio» сўзидан, мажбурият) – бу унинг эгаси қарз берганлигидан гувоҳлик берувчи ва ушбу қимматли қоғознинг номинал қийматини унда кўрсатилган муддатда бел-гиланган (қатъий) фоиз тўланган ҳолда қоплаш мажбуриятини тасдиқловчи қимматли қоғоздир.

Облигация – эмиссиявий қимматли қоғоз бўлиб, у облигация-ни сақловчининг облигациянинг номинал қийматини ёки бошқа мулкий эквивалентини облигацияни чиқарган шахсдан облига-цияда назарда тутилган муддатда олишга, облигациянинг номинал қийматидан қатъий белгиланган фоизни олишга бўлган ҳуқуқини ёхуд бошқа мулкий ҳуқуқларини тасдиқлайди.

Акциядан фарқли равишда облигация эмитентнинг мол-мулкига нисбатан мулк унвони ҳисобланмайди, у овоз бериш ва бошқариш ҳуқуқини бермайди. Облигация – бу бир шахснинг (сармоядор-кредиторнинг) бошқа бир шахсга (эмитент-қарздорга) маблағларни вақтинчалик фойдаланиш учун берганлиги (кредит) ҳақидаги гувоҳномадир. Облигациялар маълум муддатга чиқарилади ва сўн-дирилиши шарт. Эмитентнинг фаолияти тугатилган вақтда уларнинг эгалари қимматли қоғозлар бошқа турларининг эгаларига қараганда анъанавий тарзда устунликка эга бўлади.

Эмитентнинг хусусиятига кўра, облигациялар қуйидаги учта катта гуруҳга бўлинади: давлат облигациялари, муниципал обли-гациялар, корхоналар облигациялари.