Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус Таълим Вазириги

хаққи нимадир қилгин»
.
«Тадбиркорлик ва таваккалчиликни бошқариш» фани ўзининг ривожланиш 
босқичларида «Иқтисодиѐтназарияси», «Макроиқтисодиѐт», «Микроиқтисодиѐт», 
«Ходимларни бошқариш», «Хўжалик таваккалчилиги», «Менсжмент», «Стратегик 
менежмент», «Маркетинг асослари», «Солиқ ва солиққа тортиш», «Банк иши», 
«Бизнес режа», «Суғурта», «Социология», «Психология» «Эхтимоллар 
назарияси» ва шу каби бошқа иқтисодий ва ижтимоий фанлар билан ўзаро 
алоқада бўлади. 
Тадбиркорлик ва таваккалчиликни илмий асосини куйидагилар ташқил этади:
-
Фалсафий билимлар ва жамиятнинг объектив конунлари 
- Тадбиркорлик ва таваккалчиликни ўрганиш асосини эса билишнинг
диелектик усуллари ташқил этади:
-
Бостракциялаштириш ва умумлаштириш;
-
Тахлил қилиш ва хулоса қилиш;
-
Индукция ва дедукция;
-
Сўров ва кузатиш;
-
Ўхшатиш ва таккослаш;
-
Моделлаштириш ва истикболни белгилаш.
«Тадбиркорлик ва таваккалчиликни бошқариш» фанининг мураккаблиги уни 
қатъий илмий асосда ва илғор корхоналар тажрибаларини умумлаштириб 

---

11 
ўрганишликни тақозо этади.
МАВЗУ № 2: ТАДБИРКОРЛИКНИНГ ЮЗАГА КЕЛИШИ ВА 
РИВОЖЛАНИШИ 
РЕЖА
:
 
1.
Тадбиркорлик хақида умумий тушунча. 
2.
Тадбиркорликнинг юзага келиши. 
3.
Ўзбекистонда тадбиркорликни юзага келиши ва шаклланиши. 
4. Тадбиркорликни ташқил қилиш сабаблари, шартлари ва ривожланиши. 
1.
 
Тадбиркорлик хақида умумий тушунча. 
Классик иқтисодий назариѐтчилар жамият бойликлари (ер, капитал ва меҳнат) 
ичида энг муҳими – тадбиркорлик фаолиятига алоҳида эътибор берганлар. 
Тадбиркорлик инсонни қонида бўлиши керак. Шу билан бирга тадбиркор 
қуйидаги хусусиятларга эга бўлиши лозим: 
1.
Тадбиркор иқтисодий ресурсларни – ер, капитал (сармоя) ва меҳнатни бир жойга 
тўплаб ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш жараѐнини бошқариш қобилиятига 
эга бўлиши керак; 
2.
Тадбиркор бир ишни бошлашга ташаббус кўрсатиш, сўнг ишни тезлаштирувчи 
катализатор бўлиши билан бирга, ишлаб чиқаришни харакатга келтиришни, бир-
бирига боғлиқ бўлмаган кўпчилик ресурсларни боғловчи кўприк бўлиши ва шу 
меҳнатдан фойда чиқишини таъминловчи бўлиши лозим; 
3.
Тадбиркор жуда кўп номаълум холатларни тахлил қилиш ва қарор қабул қилиш 
идрокига эга бўлиши ва ўз олдига аниқ мақсад қўйиб, унга етишиш учун курашда 
ташқилотчилик қобилиятини мукаммал эгаллаган бўлиши зарур; 
4.
Тадбиркор янгиликка интилувчан, тажриба асосида янги товарлар ишлаб 
чиқариш ѐки янги хизмат турини яратиш йўлларини биладиган, хар қандай воқеа-
ходисани иқтисодий тафаккур орқали тахлил қилиб, фойда зарарни фарқлай 
оладиган бўлиши шарт; 
5.
Тадбиркор хавф-хатарга, таваккалчиликка мойил одам бўлади. У нимаики иш 
қилмасин, фойда олиш учун қилади, аммо фойда олишим 100 фоиз аниқ деб хеч 
қачон айта олмайди. Унинг хавф-хатарга тўла меҳнати ўта юқори фойда ўрнига 
зарар келтириши хам мумкин.
Бозор иктисодиѐтига ўтишимиз муносабати билан тил бойлигимизда 
тадбиркор, бизнес, менежер, маркетинг, биржа каби бир қатор тушунча ва 
иборалар кириб келди. Лекин кўпгина адабиѐтларда бу сўзларнинг мазмуни аник 
кўрсатилмаган. Баъзи холларда эса тадбиркорлик ва бизнес тушунчалари 
аралаштирилиб юборилган (1-жадвалга каранг) аслида эса буларнинг фарқи бор.