Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус Таълим Вазириги



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/87
Sana14.06.2022
Hajmi1,2 Mb.
#670025
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   87
Bog'liq
tadbirkorlik va tavakkalchilikni boshqarish

f
0
 қ n
n
улуш 
Бу ерда:
f
0
– бирор даражадаги йўқотиш хажмининг нечоғли тез рўй бериб туриши, яъни 
частотаси;
м
– аниқ даражадаги йўқотишлар неча марта бўлганини кўрсатадиган сон.
n
улуш
 
- муваффақият билан амалга оширилган шу турдаги операцияларни хам ўз 
ичига оладиган сатистик танлашдаги холларнинг умумий сони.
Хавф-хатар эгри чизиғиги тузиш ва йўқотишларни даражасини аниқлаш учун 
хавф-хатар соҳаси деган тушунчани жорий этишга тўғри келади.
Хавф-хатар соҳасида бозор умумий йўқотишларининг шундай бир соҳасига 
айтиладики, унинг доирасида бўладиган йўқотишлар белгиланган даражадаги 
йўқотишнинг энг катта қийматидан ортмайди.
Қуидаги чизмада инвестицион компаниянинг бутун сармояси етарлилигини 
назарда тутиб туриб, умумий хавф-хатар даражасини хисоблаб чиқиш махалида 
қабул қилиниши керак бўлган асосий хавф-хатар соҳалари кўрсатилган. 
Сармоянинг етарлилигича бахо беришда 2 та тушунча: Низомдаги сармоя ва жами 
сармоя хисобга олинади, яъни инвестицион компания капиталининг етарлилиги 
Низомдаги сармоясининг йўл қўйилиши мумкин бўлган энг катта миқдори ва 
компания бутун сармоясининг компания активларига бўлган ва хавф-хатар 
коэффициенти (
н
) деб аталадиган чегарвий нисбати билан белгиланади.
V
IV
III 
II 

Г1 
В1 
Б1 А1 0 А Б В Г 


61 
Йўл 
кўйиб 
булмайдиган 
хавф-хатар 
соҳа
Критик 
хавф-
хатар 
соҳаси
Ортикча 
хавф-
хатар 
соҳаси 
Энг кам 
хавф-
хатар 
соҳаси
Бехатар соҳа 
Ана шундай соҳаларни белгилаш учун хар кандай тижоратбанкларининг 
активларига бахо беришни Ўзбекистон Республикаси Марказий Банки томонидан 
кўйиладиган талаблари асос килиб олинадиган бўлса, у вактда бозор иктисодиѐти 
шароитларида хар кандай фирма фаолиятидаги 5 асосий хавф-хатар соҳаларини 
ажратиш мумкин:
А - хавф-хатарсиз соҳа
Б – энг кам хавф-хатар соҳаси
В – ортикча хавф-хатар соҳаси
Г – критик хавф-хатар соҳаси
Д – йўл кўйиб бўлмайдиган хавф-хатар соҳаси
Хавф-хатарсиз соҳа – ОҚГ. Бу соҳа операцияларини амалга оширишда 
кандай бўлмасин бирор хилда йўқотиш бўлмаслиги ва кам деганда хисоб қилиб 
мўлжалланган фойдани олиш кафолатланиши билан таърифланади. Назарий 
жихатдан олганда, лойиҳани бажаришда фирманинг оладиган фойдаси чексиздир.
Хавф-хатар коэффициенти Н1қ0. Бу ерда индекс 1 – 1-соҳа
Энг кам хавф-хатар соҳаси О-А 1<қ О-А
Бу соҳада йўқотишнинг О-А ораликдаги соф фойда миқдорларидан 
ортмадиган даржада бўлишидан таърифланади. Иккинчи соҳадаги хавф-хатар 
коэффициенти Н2қН0-аl 0-25% атрофида. Бу соҳада Ўзбекистоннинг қимматли 
қоғозлари муниципиал органларининг қимматли коғозлари, иш олиб бориш; 
хукумат томонидан кафолатланган зарур суддалар олиш, бинолар иншоатлар 
тузиш юзасидан орланлари томмонидан маблағ билан таъминланадиган ишларни 
бажаришда қатанашиши мумкин ва хоказо. Бу соҳада фирманинг кўрадиган 
даромади шундан иборат бўладики, иш юришмаган холда бу ўз фаолияти 
натижасида соф фойда ололмай колади. Чунки фойдаги тегишли соликларнинг 
хаммаси копланади ва чикарилган киимматли коғозлар бўийча дивидендлар тўлай 
олмай колади. Арзимас даражада йўкотишлар бўлиши мумкин, лекин соф 
фойданин асосий кисми кўлга киритилади.
Ортикча хавф-хавтар соҳаси АI – БI <қ 0 – Б
Бу соҳа йўкотиш хисобдаги фойда миқдоридан ортмайдиган даражада 
бўлиши билан таърифланади. Учинчи соҳадаги хавф хатар коэффициенти Н

- Н
А1-
6125-50%
атрофида. Бу соҳада фирма ишлаб чикариш фалиятини олиб бориши 
мумкин. Зур келганда фирманинг кўрадиган зарари шундан иборат бўладики, иш 
юришмаган холда хам ўз фаолияти натижасида хамм сарф харажатларни 
коплайди, борди-ю иш юришиб кетадиган бўлса, ўзининг хисобидагидан кўра 
анча кам фойда олади.

Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish