Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим

 
Назорат саволлари: 
1. Мактабда ўрганиладиган фанларнинг мазмуни нимадан иборат? 
2. Мактабда таълимнинг мазмун моҳиятини изоҳланг. 
3. Мактабда таълимнинг мазмунини ўз тажрибангизга асосланиб тушунтириб беринг. 
Фикрингизни ёзма баён етинг. 
4. Мактабда таълимнинг мазмун моҳиятини асосланг. 
2-савол бўйича дарснинг мақсади: Мактабда ўқув режа, ўқув дастур ва дарсликлар 
ҳақида тушунтиради. Уларнинг мазмунини ўрганишга қизиқиш уйғотади. 
Идентив ўқув мақсадлари: 
1. Мактабда ўқув режа, ўқув дастур ва дарсликлар ҳақида тушунча беради. 
2. Мактабда ўқув режа, ўқув дастур ва дарсликларнинг моҳиятини асослайди. 
2-саволнинг баёни: 
 
ЎҚУВ РЕЖАСИ давлат ҳужжатидир. Ўқув режаси-барча ўрта умумий таълим 
мактабларида сўзсиз амал қилинадиган давлат ҳужжатидир. Унда синфлар бўйича 
ўрганилиши лозим бўлган ўқув фанлари ва ўша фанлар учун ажратилган ўқув соатлари 
кўрсатилган бўлади. 
Мактабнинг ягона ўқув режаси халқ таълими вазирлиги томонидан тасдиқланади. 
Ўқув режаси деб, ўқитиладиган фанлар, ўқитиш учун ажратилган соатлар ва ўқув 
йилининг тузилишини белгилаб берувчи давлат ҳужжатига айтилади. 
Ўқув режасини тузишда қуйидаги омилларга асосланилади: 
Ўқув режаси ўқув-тарбия ишининг мақсад ва вазифаларига асосланади. Мақсад-
илмий билимлар бериш, олган билимларни ҳаётда қўллай олишга ўргатишдир. 
Мактабларнинг бирлиги ўз қоидаларига асосланади.( бошланғич таълим 1-4 
синфлар, умумий ўрта таълим 1-9 синфлар). 
Умумий ўрта мактабларида ўқувчиларга бир бутун тугал билим берилади.

---

- 52 - 
Ўқув режасига киритилган фанларнинг ҳажми қайси синфда ўқитилиши, 
ажратилган соати, болаларнинг билим савиясига қараб берилади. Фаннинг ҳажми, оғир-
йенгиллиги, дидактик аҳамияти ҳам еътиборга олинади.
Ўқув режасига киритилган фанлар биринчи навбатда умуминсоний тарбиянинг 
мақсад ва вазифаларини амалга оширишга қаратилгандир. Унда таълимнинг илмийлиги, 
ғоявийлик ҳамда Ўзбекистоннинг келажагига муносиб баркамол инсонни тарбиялаб, вояга 
йетказиш назарда тутилади. Шунинг учун ҳам унда табиат ва жамият ҳақидаги илмий 
билимлар, ишлаб чиқариш асослари, санъат ва жисмоний тарбия, соғлом авлоднинг 
маънавий қиёфаси асосий ўриннни егаллайди. 
Ўқув режасида табиий фанлар – табиий жуғрофия, биология, физика, астраномия, 
химия, математика ва информатика марказий ўринни егаллайди. 
Ижтимоий фанлар – тарих, тил ҳақидаги илмий билимлар – она тили, инглиз тили, 
рус тили ва бошқа чет ел тиллари, бадиий ва санъат асослари– адабиёт, тасвирий санъат, 
мусиқа ва ашула; жисмоний тарбия асослари билан бир қаторда ҳамма синфларда меҳнат 
таълимини ўқитиш учун соатлар ажратилади. 
Булардан ташқари ўқув режасида айрим табиий фанлар, айниқса, математика, 
информатика, физика фанлари, айрим гуманитар фанлар бўйича ҳам ўқувчиларнинг 
қизиқиши, ҳохишларини кўниктириш, қобилиятини ривожлантириш мақсадида 
ўтказиладиган факултатив машғулотлар кўрсатилган бўлади.