Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги фарғона давлат университети

en bas 
âge
.
 
(R.Rolland, 
“L’Aube”).
 
L’âge bête (la partie de l’enfance ou de l’adolescence qu’il plaît aux adultes 
de nommer ainsi) -
асли таржимада 
bête
анқов, аҳмоқ, тентак сўзларига тўғри 
келади, лекин 
l’âge bête 
ФБда таржима бир оз ўзгариб, боланинг шўх даври, 
ўйноқи даврига тўғри келиб, боланинг болаликдан балоғат ёшига ўтиш 
даврини англатади; 
l’âge de raison (sept ans; l’âge auquel on considère que l’enfant a l’essentiel 
de la raison). 
Бу ФБ айнан етти ёшга тўлган болага нисбатан ишлатилиши 
128
Гак. В.Г. Новый большой французско-русский фразеологический словарь. – М.: Русский язык. 2005.

---

117 
ҳақиқатки, чунки
 raison
- ақл, фаҳм, идрок, зеҳн маъноларини англатиб, 
l’âge 
de raison 
ФБи ўзбек тилида эсини таниган, ақлли тўлган, тушунадиган 
вақтдаги даврга тўғри келади ва буни мисолларда кўрамиз. М.: 
... mon grand 
frère l’abbé dit qu’avant toute chose on devait m’envoyer à la confesse, puisque 
j’avais 
l’âge de raison
.
(A. Daudet, “Le Petit Chose”).
L’âge d’un téton (quinze ans) 
– ўзбек тилида балоғат ёшига етган даврни 
билдиради. 
Шунингдек, ёшлик даврини эслатувчи француз тилидаги мезуратив 
иборалардан бири 
à la fleur de l’âge (au moment le plus beau de la vie) 
энг 
гуллаган ёшлик чоғи, ҳаётнинг гўзал онларини билдириб, айнан бир маъно ва 
таржимани беради; 
jeune bois (jeunesse), jeune loup (homme jeune et ambitieux), deuxième âge 
(jeunesse), de la dernière couvée (jeune, inexpérimenté). 
Бу каби иборалар

инсоннинг энг кучга тўлган ёши, жўшқин даврини англатади. 
dans la force de l’âge (au moment ou un homme est le plus fort (maturité)
ибораси аёл кишининг оналик даври энг кучли, шижоатли даври бўлишини 
англатади; 
être poivre et sel (être jeune et vieux, ni jeune ni vieux) 
иборасининг
 
таржимаси
мош 
– 
гуруч, мошкичири 
иборасига тўғри келиб, ёш ҳам эмас, 
қари ҳам эмас, яъни ўрта ёшдаги инсонга нисбатан ишлатилади. 
Бундан ташқари, яна бир нечта қарилик билан боғлик ибораларни 
кўришимиз мумкин, улардан:
vieux comme Hérode (très vieux, très ancien), 
vieux comme les chemins (très vieux), vieux comme Mathusalem (ancien, très 
vieux), vieux comme Mathieu-salé (très vieux), vieux comme mes robes (très vieux, 
hors d’usâge ), vieux comme un pot à plume (très vieux) – 
бу ибораларнинг 
барчаси 
қари, кекса, шарти кетиб парти қолган,
129
қари киши, жуда қари 
маъноларини англатади.
 
129
Ўзбек тилининг фразеологик луғати. Рахматуллаев Ш. – Т.: 1992. – 89, 296 б. 

---

118 
Яна француз тилида кексалик, қариликни англатувчи бир нечта 
иборалардан:
être sur le bord de la fosse (vieux,caduc); bon à rôtir (ne pas être) 
(très vieux); abattu de vieillesse 
ва б.
130
 
Бундан ташқари, бутун бир ҳаётни билдириб келувчи иборалардан бири 
“
du berceau à la tombe” (au cercеuil) 
яъни, ўзбек тилида ҳам айнан худди шу 
маънони англатувчи “
бешикдан қабргача”
иборасига мос тушади; 
d’âge en 
âge
(de siècle en siècle, dans tout le cours de l’histoire)
– ёшдан-ёшга, яъни 
авлоддан-авлодга
, 
асрдан-асрга
маъноларини англатади. 
Инсон болалигини эслаб, менинг давримда, яъни ёшлигимда, ёшлик 
чоғларимда ибораларини кўп ишлатади, бу француз тилида
de mon temps 
(quand j’était jeune) 
ибораси билан бир хил мосликка эгалигини кўришимиз 
мумкин. 
Француз тилида
de notre temps (au temps ou nous vivons);
 
notre âge
мезуратив фразеологик бирлиги ўзбек тилида
бизнинг замон (давр, мавсум), 
рус тилида
 наше время, современность 
бўлиб қўлланилади.
Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, француз ва ўзбек тилида 
ишлатиладиган 
ёш
мезуратив лексик ва фразеологик бирликлари мисоллар 
орқали кўриб чиқилганда шунга амин бўлиндики, бу икки тилда айнан бир 
маъно ва таржимага эга бўлган лексик ва фразеологик бирликлар кўпроқ 
учратилди. Ёш сўзига оид мезуратив лексик ва фразеологик бирликларда 
ёшлик даври ёки ўрта ёш даврига қараганда аксарият қариликка тегишли 
бўлган иборалар кузатилди.