Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

Маҳсулот сифатини икки категория бўйича таркиблаш мумкин: 
• олий сифат категорияси: 
• биринчи сифат категорияси. 
Мазкур сифат категориялари орқали маҳсулотнинг халқаро ва мамлакат стандарти 
талабларига мослиги ўрганилади. Маҳсулот сифатини ошириш реализация жараёнини 
тезлаштиради, маҳсулотга бўлган талабни тўлароқ қондиради, товар-пул муомаласини 
тезлаштиради, экспорт имкониятларини оширади. Маҳсулоцифати кўрсаткичлар 
системаси билан ўлчанади. Характерли томонларига кўра ўз белгиланган хоссасига 
лойиқлиги, пишиқ ва пухталиги, чидамлилиги, халқаро ва мамлакат стандартларига 
мослиги кўрсаткичларига кўра фарқланади. Сифатнинг яхшиланиши ишлаб чиқарилган 
маҳсулотнинг қиймат шаклида ортишига, фойданинг кўпайишига олиб келади. 
Маҳсулот сифатини ифодаловчикўрсаткичлар системаси:
1.Жами ишлаб чиқаришда янги маҳсулот улуши. 
2. Аттестациядан ўтган ва ўтмаган маҳсулотларнинг тутган улуши. 
3. Олий нав (категория)даги маҳсулот улуши. 
4. Жаҳон стандарти талабларига жавоб берадиган маҳсулот улуши. 
5. экспорт қилинадиган маҳсулот улуши, шу жумладан, юқори ривожланган саноат 
корхоналарига. 
Умумий кўрсаткичлардан ташқари ҳар бир маҳсулотни индивидуал хусусиятлари ҳам 
сифатни ифодалайди. Масалан, сутнинг ёғлилик даражаси, кўмирнинг иссиқлик даражаси, 
айрим маҳсулотларнинг чидамлилиги, пишиқ пухталиги, маҳсулотнинг эстетик кўринишга 
эга бўлиши, технологияга мослиги ва ҳ.к. 
Рекламация — бу истеьмолчи томонидан маҳсулот сифати хусусида билдирилган 
эьтироз демаклир. 
Истеьмолчи маҳсулот йетказиб берувчига гарантия муддати давомида рекламация 
билдириши ва жарима ундириб олиш ҳуқуқига эга. Маҳсулот бутланган (комплект) 
бўлиши керак. Шундагина у тайёр маҳсулот деб ҳисобланади. Йенгил саноатда маҳсулот 
нав (сорт)ларга бўлинади. Маҳсулот нав (сорт)ларга бўлинганда унинг сифатини қуйидаги 
кўрсаткичлар орқали ифодалаш мумкин: 
1. Ўртача нав (сорт)лилик коеффиценти. 
2. Ўртача маҳсулот бирлигининг сотиш баҳоси. 
22- ж а д в а л