Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

 
13.7. Ишлаб чиқариш жиҳозларининг вақти ва қуввати бўйича фойдаланиши 
таҳлили 
Ишлаб чиқариш жиҳозларидан вақт ва қувват бўйича фойдаланиш таҳлилида корхона 
асосий фондлари ва уларнинг таркибида машина ва ускуналар, станоклар иш вақтидан 
фойдаланишнинг даражасига, қувватларнинг фойдали иш коеффицентларига, 
фойдаланишнинг реал ҳолатига баҳо берилади. 
Машина ва ускуналар иш вақтидан самарали фойдаланишда уларнинг жами саноат ишлаб 
чиқариш асосий воситалари таркибидаги салмоғига ва уларнинг иш самарасига аҳамият 
берилади. 
Машина ва ускуналарнинг жами ишлаган вақти ҳамда машина ва ускуналар иш вақтидан 
олинган самарадорлик кўрсаткичларини аниқлаш асосида маҳсулот ишлаб чиқариш 
ҳажмининг ўзгаришига таьсир этувчи омиллар таҳлил этилади ҳамда уни ўстиришнинг 
ички имкониятлари белгиланади. 
Қуйидаги жадвал маьлумотлари асосида уларни таҳлил этишнинг услубий асосларини 
кўриб ўтиш мумкин. 
 
75-жадвал 
«АВС» аксионерлик жамиятида машина ва ускуналардан самарали фойдаланиш 
кўрсаткичлари таҳлили 
Кўрсаткичлар 
Ўтган 
йил 
ҳисобот 
йил 
Фарқи 
(+,-) 
1 
2 
3 
4 
Маҳсулот ҳажми солиштирма улгуржи 
баҳода, минг сўм ҳи 
2113430 
2553967 
+440537 
Ишланган станок соатлар, минг станок соат 
128780 
120280 
8500 
Бир станок соатда ишлаб чиқарилган 
маҳсулот ҳажми, минг сўм 
16,41 
21,23 
+04,82 
Жадвал маьлумотларидан кўриниб турибдики, биз таҳлил қилаётган «АВС» аксионерлик 
жамиятида ўрганилаётган даврда ўтган йилга нисбатан маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 
440537 минг сўмга ўсган бўлса, бунга аксинча жами ишланган станок соатлар ҳажми 8500 
минг станок соатга қисқарган. Буларнинг натижасида эса бир станок соатда ишлаб 
чиқарилган маҳсулот ҳажми ўтган йилги 16,41 минг сўмдан ҳисобот йилига келиб 21,23 
минг сўмга кўтарилган.