Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги

 
5.5. ҚИЗДИРИБ БИРИКТИРИШДА АСОСИЙ БУЗИЛИШЛАР 
ТУРЛАРИ 
 
Қатлам ажралиши
кукунли хомакида қиздиргандан кейин пресслаш 
йўналишига тик дарзлар кўринишда ҳосил бўлади. Қатлам ажралиши сабаби 
– бу пресслаш жараѐнининг бир жинсли бўлмаслиги, бир жинслилигини 
бузадиган пресслаш режимларини нотўғри танланганлиги. 
Шакл бузилиши ва қийшаиши 
кукунли буюмнинг талаб қилинган 
геометрик ўлчамларини бузилиши кўринишда ҳосил бўлади. 
Куйиб кетиш 
- бу доналарни ўсиб, коваклиги ошиб, дарз кетишига олиб 
келадиган ўта қиздириш туфайли кукунли буюмнинг меъѐрли структурани 
бузилиши. 
Пишиб етмаслик 
– жараѐн паст температурада олиб борилаѐтганда ѐки 
қиздириш вақти етарли бўлмагани учун кукун буюмнинг зичлиги ва 
мустаҳкамлиги талаб даражадан четга чиқиши. 

---

92 
Оксидланиш 
– кукунли буюм сиртида куйиш рангларини, куйинди ѐки 
коррозия пайдо бўлиши. 
Қобиқ 
– буюм сиртида пайдо бўладиган, ички қатламлардан ѐки талаб 
қилинган структурадан фарқланадиган модда. 
Суюқ фазали бириктириш жараѐнида махаллий қизиб кетиш туфайли 
жадал газ ажралгани учун хомаки сиртини 
шишиб кетиши ва 
пуфакчаларни пайдо бўлиши
. 
Намланиш
– суюқ фазали бириктириш жараѐнида суюқ фаза юқори 
температурада эрувчи компонентини ѐмон ҳўллаши туфайли кукун 
буюмининг сиртига суюқ фазани чиқиши. 
Диффузион қоваклик
– бириктириш жараѐнида компонентларнинг 
биттаси актив сингиши туфайли ҳосил бўладиган қоваклик. 
Углеродсизланиш 
– бириктириш жараѐнида хомакининг сирт қатламида 
углерод фоизини камайиши. 
Қоракуя кири
– углеводород моддаларни парчаланиши туфайли буюм 
сиртида қорамтир кир пайдо бўлиши.