Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги



Download 2,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/81
Sana10.07.2022
Hajmi2,95 Mb.
#768501
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   81
Bog'liq
Mashinasozlik 01

5.3. ҚИЗДИРИБ БИРИКТИРИШ 
Пресслаш, прокатлаш, ѐки шакл бериш йўли билан олинган хомакини 
физик-кимѐвий хоссаларини ошириш учун 
қиздириб бириктириш 
ўтказилади. Қиздириб бириктириш – бу прессланган ѐки эркин сочилган 
кукун 
заррачалари 
орасида боғланишни 
ва хомаки 
хоссаларни 
шакллантириш жараѐни. Қиздириб бириктиришни икки тури ажратилади: 
қаттиқ фазали ва суюқ фазали бириктириш. 
Қаттиқ фазали бириктириш
жараѐни 
кукунни 
ташкил 
этувчи 
компонентларининг 
эриш 
температураларидан пастроқда ўтказилади. 
Суюқ фазали бириктириш
жараѐнининг температураси кукунни ташкил этувчи компонентларининг 
эриш температураларидан тепароқда ўтказилади.
Киздириб бириктиришни учта босқичда ўтказиш тавсия этилади: 
1)
намликни йўқотиш учун 150...200
0
С гача қиздириш; 
2)
эластик зўриқишларни ва заррачаларни бирикиш хусусиятларини 
ошириш учун қиздириб бириктириш температурани яримигача қиздириш; 
3)
кукунни қиздириб бириктириш температурагача қиздириш. 
Бундан кейин кукун 30...90 дақиқа давомидаутиб туради. 
Қаттиқ фазали бириктириш диффузион жараѐнларни ҳисобига 
микроковакчаларни эриш туфайли амалга ошади ва қуйидаги босқичларни ўз 
ичига олади: 
1)
дастлабки бириктириш: кукун заррачалар орасида нуқтавий 
пайвандлаш соҳалари ҳосил бўлади; 
2)
пайвандлаш соҳаларини кенгайиш ҳисобига алоҳида ковакчаларни 
пайдо бўлиши; 
3)
вакансияларни диффузион эриш натижасида алоҳида ковакчаларни 
эриб кетиши. 
Қиздириб бириктириш жараѐнида яримфабрикат зичланади, коваклик 
пасаяди ва ҳажм кичраяди. Кичрайиш жараѐни қуйидагича ифодаланади:
















пл
сп
m
Т
T
k
exp
1
Cp
V
V
, (5.5) 
бу ерда

V/V – буюмни нисбий кичрайиши; С, m, k – тажрибадан 
аниқланадиган қийматлар; р – пресслаш босими; Т
сп

пл
– бириктириш ва 
эриш температураларнинг нисбати. 
Суюқ фазали бириктириш жараѐни суюқ фаза пайдо бўлишини 
таъминлайдиган температураларида амалга ошади, бунда кукун заррачалар 
осон бирикади ва коваксиз структура ҳосил булиш эхтимоли ошади.
Қаттиқ заррачаларни суюқ фаза билан ҳўлланиши хисобга олиб суюқ 
фазани компонентлари танланади. Ҳўлланиш четки бурчак билан 
ифодаланади: 


89 

кс
кг






, (5.6) 
бу ерда ζ
қг

қс

сг
, «қаттиқ заррача – газ» «қаттиқ заррача –суюқлик», 
«суюқлик –газ» чегараларида сирт энергиялари.
Четки бурчак 

= 0 – тўлиқ ҳўлланиш, 

90
о
– ѐмон ҳўлланиш, 


30…40
о
–яхши ҳўлланиш.
Суюқ металлар қимѐвий реакцияга киришадиган металл ва 
нометалларни яхши ҳўллайди. Ҳўллаш хусусияти қанча юқори, шунча кўп 
суюқ фаза кукун таркибида оқмасдан ва шаклни бузмасдан сақланади. Суюқ 
фаза таъсирида диффузия ва гетеродиффузия тезлиги ошади, бу эса 
қотишмани шаклланиш жараѐни тезлашади. Қиздириш жараѐнида суюқ 
фазани пайдо бўлишини енгил эрувчи компонентни ѐки материал 
структурасини, масалан эвтектикани эриши таъминлайди. Суюқ фазани 
мавжудлиги бириктириш механизми тегишли компонентларнинг ҳолат 
диаграммасига боғлиқ. 

Download 2,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish