Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Tajriba ishi № 7
Mavzu: Maydalangan tog` jinslarining asosiy ko`rsatkichlarini hisoblash.

Ishdan maqsad : Maydalangan tog` jinslarining to`kma og`irligini hisoblash.

Tog` jinslarining maydalanganlik koeffitsientini aniqlash.
Maydalangan tog` jinslari tabiiy maydalangan va kon ishlari jarayonida maydalangan jinslarga bo`linadi. Maydalangan tog` jinslari alohida tuzulishiga ega bo`lganligi uchun qattiq jinslar bo`laklaridan barcha fizik parametrlari bilan farq qiladi.
Yumshatilgan tog` jinslarining asosiy parametrlaridan biri to`kma og`irlik bo`lib yumshatilgan jinslarni hajm birligidagi og`irligiga teng. To`kma og`irlik quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
γ<sub>to`k</sub>=
bunda G – idish bilan maydalangan tog` jinsining birgalikdagi og`irligi.
g –idishning og`irligi
V- idishning hajmi.
SI – birliklar sistemasida to`kma og`irlikning o`lchov birligi N/m³ din/ m³ kg/ m³ g/ sm³ deb qabul qilingan. Ushbu o`lchov birliklari 1 N/m<sup>3</sup> = 0,102 kg/m<sup>3</sup> ga bog`liq holda aniqlanadi.
To`kma og`irlik hajmiy va solishtirma og`irliklarga nisbatan kata bo`ladi. Chunki tog` jinslari maydalangandan keyin hajmlari ham ortadi.
Tog` jinslarining qattiqlik koeffitsienti
K_qat= γ_{hajm /} γ_sol
k_qat= γ<sub>to`k /</sub> γ<sub>son</sub>
Tog` jinslarining to`kma og`irlik
γ_{to`k</sub>= γ<sub>aa/</sub> k<sub>may</sub>
Tog` jinslarining maydalanganlik koeffitsienti tog` jinsi bo`laklarining kattaligi va maydalanganlik vaqtiga bog`liq. O`ta qattiq tog` jinslari uchun 2,5 – 2,7; qo`ng`irk o`mir uchun 1,4; argelita 1,3 ; tuproqlar uchun idish 1,25.
3.Tajribani o`tkazish uchun zarur bo`lgan jihozlar va materiallar.
To`kma og`irlikni aniqlash uchun
1) maydalangan tog` jinsi bo`lagining eng kata o`lchamlari 10 mm bo`lgan namuna 3 kg.
2) o`zgarmas hajmli idish
0,01 aniqlikdagi tehnik tarozi.
3) o`lchamlari 2,4,6,8,10 elak
maydalagich hajmi uchun hajm o`lchagich menzurka
o`lchami 50x50 list
molotok.
Ishni bajarish tartibi.
Tog` jinsi to`kma og`irligini aniqlash.
1). Tog` jinsini elak jamlanmasi yordamida 2,4,6,8,10 mm kattalikdagi o`lchamlarga ajratiladi.
2) Silindr ko`rinishidagi quruq idish 1 g aniqlikda tehnik tarozi yordamida o`lchab olinadi.
3) Maydalangan tog` jinsi idishga joylashtirib 1 g aniqlikda o`lchab olinadi.
γ<sub>to`k}=
6) Har bir kattalikdagi tog` jinslari uchun tajriba takroran o`tkaziladi.
Tajriba natijalari asosida jadval to`ldiriladi.