Zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati

Tajriba ishi № 2
Ochiq g`ovaklilik koeffitsientini aniqlash
Ishdan maqsad : Tajriba yo`li bilan ochiq g`ovaklilik koeffitsientini toppish va o`rganish.
Nazariy qism : Umumiy standartlarga ko`ra ochiq g`ovaklilik koeffitsientini topish uchun ishlatiladigan tog` jinslari ekstragirlash jarayonida o`tgan bo`lishi va 105 gardus da quritib olingan bo`lishi shart agar tog` jinsi gilli bo`ladigan bo`lsa u 75 gradusda quritilgan bo`lishi kerak . Tog` jinsining ochiq g`ovakliligini toppish ( И.А.Преображенский) tog` jinsini suyuqlikka to`yintirish va to`yingan quruq tog` jinsi orasidagi massalarning farqiga qarab (nisbatida) yoki ularning hajmiga qarab topiladi. Tog` jinslarining ochiq g`ovaklilik koeffitsienti o`zgarmas qiymat lekin tog` jinsini har xil turdagi suyuqliklar bilan to`yintirganda neft, suv, tehnologik eritmalar va boshqalar. Tog` jinsini ochiq g`ovakliligi suyuqlik turiga qarab o`zgarishi mumkin.
Ochiq g`ovaklilik koeffitsientini hozirgi kunda zamonaviy gidro semulyatorlarda konni o`zgartirish suyuqlik harakatini modellashtirish yer osti tanlab eritishda harakatlanyotgan eritmalar hamda zaxiralarni hisoblashda kata ahamiyatga ega.

Ishni bajarish tartibi :

1. 
   Ekstragirlangan va quritilgan tog` jinsini tarozida o`lchab olamiz.
   
2. 
   Tog` jinsini kerosinli idishga solamiz so`ngra idishdan vacuum qurilmasi yordamida tog` jinsi tarkibidagi havo tugaguncha surib olamiz.
   
3. 
   To`yingan tog` jinsini vacuum qurilmasidan ajratib kerosinga to`yingan holatda yana bir marta o`lchab olamiz. So`ngra tog` jinsini yana bir marta o`lchaymiz.
   
4. 
   Hamma hisoblashlar jadvalga kiritiladi.
   

M₁- tog` jinsini birinchi o`lchangani.

M₂- tog` jinsini kerosinga solinib o`sha jarayondagi o`lchanganligi
M<sub>3</sub>- tog` jinsini kerosindan ko`tarib olinib yuzasini quritib o`lchanadi.
M₀- Ochiq g`ovaklilik koeffitsienti

M₀= (M₃ – M₁) ( M₃ - M₂) 100 %

№	M2	M1	M3	M0	Izoh
1	8	10	12	50%	Biz ochiq g`ovaklilik koeffitsientini bu holda 3 xil o`lchash bilan aniqladik, ya`ni birinchi marta tog` jinsida tabiiy g`ovakliklarda bo`ladigan havo bilan birga o`lchab olamiz keyin havoni vakuumdan tozalab o`lchadik
2	12	15	18	50%
3	16	19	23	57%
O`rta	12	15	17,7	52,3%

1. 
   M_{0 1}
   
2. 
   M_{0 2}
   
3. 
   M_{0 3}
   

M_{2 o`rt</sub>
M<sub>3 o`rt}
M_{2 o`rt</sub>
M<sub>0 o`rt}