Ўзбекистон республикаси мудофаа вазирлиги

32-Расм. Узиб-улаш юритмаси

1- ростловчи муфта; 2- тортувчи болтлар; 3- контргайка; 4- зичловчи; 5,22,31,32 ва 33- тортқилар; 6- рамка; 7- узиб-улаш узатмасини шток таянчи; 8- тиқин; 9- штокнинг оралиқ таянчи; 10- оралиқ шток; 1- узиб-улаш узатмаси штоги; 12- тиргак болт; 13- қалпоқ; 14- штифт; 15- пружина тарелкаси; 16 ва 21 –пружиналар; 17- қалпоқ гайкаси; 18- етакловчи; 19- ушлаб турувчи шарик; 20- кронштейнлар; 23 ва 26 –болтлар; 24- узиб-улаш узатмаси ричаги; 25- узиб-улаш узатмаси ричаги картери; 27- таотница; 28- юритманинг олдинги вали; 29- ғилдираб кетишга қарши қурилманинг блокировкаловчи ричаги; 30- шарикли таянчи; 34- ролик.

Узатмаларни узиб-улаш юритмаси ва механизмини иши

Узатмаларни улаш учун ричак 24 (32-расм) ёрдамида олдинги валикни 28 силжитиш керак бўлади. Бу эса ўз навбатида юритманинг тортқилар тизими ва штокнинг 11 таянчи 7 орқали ричагга 2 таъсир ўтказади. Ричак ўзининг хвостовиги билан узатмалар узиб-улаш механизми штокги каллагидаги тешикчага киради, бу билан шток вилка ёрдамида уланаётган узатманинг шестернасини тишлашга олиб келади.

Биринчи ва орқага юриш узатмаси тишли муфта, иккинчи, учинчи, тўртинчи ва бешинчи узатмалар эса, синхронизаторлар ёрдамида қўшилади. Узатмаларни нейтрал ҳолатдан қўшилган ҳолатга ўтказиш схемаси 8.16 расмда кўрсатилган.
Ёқилғини тўлдириш ва тўкиш
Ёқилғи билан тўлдирилаётган вақтда ёқилғи бакларига аҳлат ва бошқа нарсаларнинг тушмаслигини олдини олиш керак. Бакларга фақат тоза ёқилғи қуйиш ва бакларни оғзини доимо ёпиқ ҳолатда сақлаш керак бўлади.
Ёқилғи билан тўлдириш учун:
- қобиғ орқа ёқилғи қуйиш жойлари қопқоқларини очиш;
- ёқилғи баклари қопқоғини очиб, у ерга тўлдириш пистолетини тутиб ёқилғини меъёригача тўлдириш (150 литрдан ҳар бирига);
- ёқилғи баклари қопқоғини ёпиб, ёқилғи қуйиш жойлари қопқоқларини ёпиш;
Ёқилғини тўкиш учун ЗАУ таркибидаги мосламадан (расм 7.34) фойдаланиш керак бўлади. Мослама қувур ва тиргакдан ташкил топган.
Ёқилғини тўкиш учун:
- қобиғнинг таг қисмида жойлашган тўкиш қопқоқларини очиш;
- ёқилғи бакларининг тўкиш қопқоқларини очиш;
- тўкиш жойига махсус идиш қўйиб тўкиш мосламасини ёқилғи тўкиш жойига буралади. Мосламани бураш вақтида тиргак тўкиш клапанини кўтаради ва қувур орқали ёқилғи тўкила бошлайди. Мослама чиқарилаётган вақтда тўкиш клапани пружина ёрдамида ўз жойига қайтади ва ёқилғи тўкилиши тўхтайди. Шундай усул билан иккинчи бакдан ҳам ёқилғини тўкинг.