2) сиёсий омиллар:
капитал экспорти (импорти)ни эркинлаштириш (Эркин иқтисодий ҳудудлар (ЭИҲ), оффшор ҳудудлари ва бошқ.);
ривожланаётган мамлакатларда индустирлаштириш сиёсатини олиб бориш;
иқтисодий ислоҳотларни олиб бориш (давлат корхоналарини хусусийлаштириш, хусусий секторни қўллаб-қувватлаш);
бандлик даражасини ушлаб туриш сиёсатини олиб бориш ва бошқ.
Хорижий инвестицияларнинг иқтисодий самараси. Халқаро капиталлар ҳаракатининг иқтисодий самарасини кўриш учун, капитал қўйилмалардан олинадиган фойда турли мамлакатларда турлича деган тасаввурдан келиб чиқиш зарур. Жаҳонда икки мамлакат мавжуд деб ҳисоблайлик. I мамлакат АК ва, II мамлакат АК' миқдорда капиталга эга.
Иккала мамлакатнинг умумий капитали КК' га тенг. S1 ва S2 тўғри чизиқлар I ва II мамлакатларда қўйилган капитал ҳажмига боғлиқ равишда ишлаб чиқариш ҳажминингортишини акс эттиради. Агар халқаро капитал ҳаракати мавжуд эмас деб фараз қилинса I ва II мамлакатлар ўз капитал маблағларни мамлакат ичкарисида сарфлаб даромад олади (I мамлакат КС ҳажмида, II мамлакат К'D хажмда). I мамлакатнинг ўз капитали ёрдамида ишлаб чиқариш ҳажми сегментларининг йиғиндисига тенг бўлиб, бунда капитал эгаларининг фойдаси га тенг бўлади, қолгани эса ер ва меҳнат каби бошқа ишлаб чиқариш омиллари эгаларининг фойдасидир. II мамлакатнинг ишлаб чиқариш ҳажми га тенг бўлиб, бунда капитал эгаларининг фойдаси , қолгани эса бошқа ишлаб чиқариш омиллари эгаларининг фойдасидир. KC эканлиги I мамлакатда капитал қўйишдан олинадиган фойда II мамлакатникидан кам эканлигини англатади.
Агар иккала мамлакат капиталнинг халқаро ҳаракатини таъқиқловчи чекловларни олиб ташласа I мамлакатдаги капиталнинг бир қисми (АВ) II мамлакатга кўчади, чунки инвестициялардан келадиган фойда иккала мамлакатда турличадир. Шундан сўнг инвестициялардан келадиган фойда BR даражасида баланслашади. Бунинг натижасида I мамлакатнинг ўз капитали ёрдамидаги ишлаб чиқариш ҳажми сегментларининг йиғиндисига тенг бўлиб, маҳсулотлар ички инвестициялар ҳисобига, - II мамлакатга қилинган хорижий инвестициялар ҳисобга олингандир. Капитални бир қисмини II мамлакатга инвестициялаш ҳисобига ялпи ишлаб чиқариш (ялпи капитал ҳажми ўзгармаган ҳолда) маълум бир ҳажмга (h сегмент ҳажмига) ўсади. Бунда капиталдан олинган даромад ҳам КС дан КЕ даражагача ошади. Капитал эгаларининг даромади ҳажмгача ўсиб, бошқа ишлаб чиқариш омиллари эгаларининг даромади С сегмент ҳажмида бўлади, холос.
Do'stlaringiz bilan baham: |