‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi


-rasm. Oddiy soxta kashtan (Конский каштан обыкновенный)  - Aesculus hippocastanum L



Download 7,98 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/144
Sana16.12.2022
Hajmi7,98 Mb.
#888201
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   144
Bog'liq
O\'rmon dorivor o\'cnvlirlari. Berdiqulov E.T

19-rasm.
Oddiy soxta kashtan (Конский каштан обыкновенный) 
-
Aesculus hippocastanum L
Tibbiyotda soxta kashtanning urug‘i, guli va bargi keng 
qo‘llaniladi. Mevasi to ‘liq pishganda qoqib olinib, undan urug‘i 
ajratiladi va ochiq havoda - quyoshda quritiladi. Barglari yoz b o ‘yi 
yig‘ilishi mumkin, ammo faqat soya yerda quritiladi.
U rug‘i tarkibida eskulin, fraksin, kumarin glikozidlari, flavo- 
noidlar (kversetin va kempferol glikozidlari), 8-10% triterpen sapo- 
ninlar (essin va boshqa), 6-8% yog‘, 50% gacha kraxmal, 8-10%


oqsil, osblovchi va boshqa moddalar, bargida - flavonoidlar (kver- 
sctin, kempferol va ulam ing glikozidlari), karotinoidlar va boshqa 
faol birikmalar bor.
Soxtakashtan urug‘idan tayyorlangan ckstrakt - cskuzan trom- 
boflebit va vena qon tomiri (ayniqsa oyokda) kengayishi oldini olish 
va davolashda hamda bavosil va atcrosklerozda ishlatiladi.
OshJovchi totim (Сумах дубильный) -
Rhus coriaria L.
Totim pistadoshlar -
Anacardiaceae
oilasiga mansub b o ‘lib, 
b o ‘yi 1-3 m boMadigan buta yoki kichik daraxt. Totim y o w o y i 
holda 0 ‘zbckistonning janubida T o‘polang va Sangardak daryolari 
havzasida o ‘sadi. Barglari toqpatli murakkab, 4-8 juft cho‘ziq-tu- 
xumsimon yoki nishtarsimon, yirik arrasimon qirrali barglardan 
tashkil topgan bo‘lib, bandi yordamida poyasi bilan shoxlarida 
kctma-kct o ‘mashgan. Bir jinsli, mayda, ko ‘rimsiz, besh b o ‘lakli, 
yashil-oq rangli gullari ayrim-ayrim (changchi va urug‘chi) holda 
ro ‘ vak simon gulto ‘plamiga j oylashgan.
Mevasi - qizil rangli, sharsimon yoki buyraksimon, mayda, 
quruq, danakli meva. Totim iyun - iyul oylarida gullaydi, m eva­
si sentabr-oktabrda yetiladi. Totim Kavkaz, Qrim, Turkmaniston, 
Tojikiston va O'zbekistonning quruq, toshloq va ohakli tog‘ qi- 
yaliklarida, dengiz sathidan 900-1700 m balandliklardagi tog‘ qi- 
yaliklarida, ba’zan o ‘rmonlarda va o ‘rmon chekkalarida o ‘sadi. 
Totimning bargi xalq tabobatida ishlatiladi.
0 ‘simlik gullashi oldidan to mevalari pishgunga qadar barg­
lari yig‘iladi va ochiq havoda quritiladi. So‘ngra tanin olish uehun 
farmatsevtika zavodlariga yuboriladi.
Totim bargi tarkibida 25-33% oshlovchi moddalar (10-20,9% 
tanin), 4,8% gacha gallat kislotasi, flavonoidlar (avikulyarin, astrag- 
alin, miritsitrin), efir moyi, 112 mg% S vitamini, bo‘yoq va boshqa 
moddalar bor. Totim bargi tanin olish manbasi hisoblanadi. Tanin 
burishtiruvchi, antiseptik va yallig‘lanishga qarshi ta ’sirga ega. 
Shuning uehun uning preparatlari (tanalbin va tansal tabletka holida) 
m e’da-ichak kasalliklarini (m e’da-ichak katari, enterit, kolit, ich ke- 
tish) davolashda ishlatiladi. Tanin og‘iz bo‘shlig‘i, burun va tomoq-


ning yallig'lanishidachayish (1-2% li critmasi) yoki shilliq qavatlar- 
ga sinlish (taninning 5-10% li erilmasi), kuyganni, surunkali ck/.c- 
inalarni va turli yaralami davolashda hamda ichak yallig'lanishida 
qo'llaniladi.
Inson alkaloidlar (morfin, kokain, atropin, nikotin, ii/.iostigmin 
va boshqalar) hamda og‘ir metallar tuzlari bilan zaharlanganda unga 
laninning 0,2-2% li critmasi ichishga bcriladi yoki 0,5 % li critmasi 
bilan m c’da yuviladi [30].

Download 7,98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   144




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish