‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Smorodina (Qoraqat) o‘stirish agrotexnikasi. 
Smorodina 
ko'chati doimiy joyiga ekilgandan keyin yaxshi parvarishlansa
3-4-yili hosilga kiradi. U 10-15 yil davomida m o‘l hosil beradi. 
Umrining 20-25-yili mevalari juda maydalashib, hosili kamayib ke- 
tadi. U qalamchadan, tuplarni bir necha bo'lakka bo'lish y o ‘li bilan 
ko'paytiriladi. Qoraqat havo harorati yuqori, hamda tuproq namligi 
kam bo'lgan mintaqalarda kam hosil beradi.
O 'zbekiston Respublikasi sharoitida smorodinaning qora, qizil 
va tillarang turlari ko'p tarqalgan. O 'zbekiston sharoitida tillarang 
smorodina yaxshi hosil beradi. Tillarang smorodinaning chuqur 
qishki tinim davriga ega bo'lganligi sababli qish sharoitida harorat 
ko'tarilishiga va o'sishi uchun yetarli haroratga ega bo'lishiga qara- 
m asdan tinim davridan chiqmaydi. Shu sababli smorodina sovuqqa 
ham bemalol bardosh bera oladi. Uning ildizlari 2 m gacha chuqur- 
likka yetib borganligi sababli +40- +42°S da ham, yerosti suvlaridan 
foydalana olganligi uchun ham yaxshi o'sib rivojlanadi.
Smorodina uchun yem i to 'g 'ri tanlay olish katta ahamiyat kasb 
etadi. Bu o'sim lik g'arbga yoki shimoliy-g'arb tomonga qaragan 
tekis, nishabligi 10° gacha bo'lgan unumdor qumoq tuproqli yer-

---

larda yaxshi o ‘sib rivojlanadi. Smorodina ekilgan yerlar suv bilan 
yaxshi ta ’minlangan b o ‘lishi lozim. Smorodina bahorda yoki kuzda 
qalamchalardan hamda tupini bir neeha bo‘lakka b o ‘lish yoki parx- 
ish y o ‘llari bilan k o ‘paytiriladi. Smorodinani kuzda ekilganda sovuq 
tushishidan oldin, lckin o'sim lik o ‘sishdan to'xtagandan keyin, 
agarda bahorda k o ‘paytirilsa, unda kurtaklar chiqishga ulgurmasdan 
oldin ekish lozim.
Bahorda smorodina tez o ‘sib barglar chiqarishga ulguradi. Shu 
sababli smorodinani kuzda ekish maqsadga muvofiq. Ekish uehun 
singan va kasallangan novdalar olinmasligi kerak. Bundan tashqa- 
ri ekish uehun dag‘allashmagan novdalar tanlanadi. Tanlangan 
novdalarning uzunligi 25-30 sm dan uzun b o ‘lmasligi lozim.
Smorodina suv bilan ta ’minlangan sharoitida tez o ‘sib qalinla- 
shib ketganligi uehun qator oralig‘ini 3 m qilib, tuplar oralig‘ini
1,5-2 m qilib ekiladi. Bunda bir gektar daladagi o ‘simlikning soni 
1666-2222 tupni tashkil etishi mumkin.
Qalamehalami yoki o ‘simlik tuplarining b o ‘laklarini oldin- 
dan tayyorlangan chuqurlarga (40x40, 60x60 sm) ekiladi. Har bir 
ehuqurga 6-7 kg organik o ‘g ‘it va 200-300 g mineral o ‘g ‘it solinadi. 
Chuqurlar tuproq bilan to ‘ldirilgach k o ‘chatlari oldindan tayyor­
langan egatlar orqali sug‘oriladi. So‘ngra har bir qalamehaning yer 
ustki qismida 3-4 ta dan kurtak qoldirib novdalarning yuqori qismi 
qirqiladi va yog'och qirindisi yoki organik o ‘g ‘it bilan mulchala- 
nadi.
Smorodinani doimiy joyiga ko‘chatlarini o ‘tqazishdan oldin 
tuproq unumdorligi darajasiga qarab gektariga 30-40 t organik 
o ‘g ‘itga, 800-1000 kg gacha superfosfat aralashtirib dalaga solinadi. 
Smorodina ekilgan dalaga har yili so f holda azotdan 60 kg, fosfor- 
dan 120 kg va kaliydan 30 kg solinadi. Fosforli va kaliyli o ‘g ‘itlami 
yemi kuzda shudgor qilishda solinadi. Azotli o ‘g ‘itlaming yarmi ba­
horda vegetatsiya boshlanishida, qolgan yarmi esa gullashning oxiri 
- m e v a hosil qilish davrida beriladi.
0 ‘g ‘itlaming ko‘chat ekilgandan ikki yil davomida o ‘g ‘itning 
taxminan yarmi bevosita o ‘simliklaming tagiga, qolgan yillarda esa 
butun dalada tashlanadi. Shuningdek, k o ‘chat ekilgandan keyingi

---

ilastlabki ikki yil davomida organik o ‘g ‘ithu SO-100 sm diametrda 
5-10 kg miqdorda mulcha tariqasida o ‘simlik nlmlign, ui'liitichi va 
to'rtinehi yillarda esa 2 0 -3 0 1 miqdorda qator orasi b«>*y Lih butun da- 
laga solinadi. M ulchalasho‘sim likbutalarini suv va o/,ii|ii moddalari 
bilan ta ’minlashda muhim ahamiyat kasb etadi va o ‘sitiilikluming 
yaxshi o ‘sishi va rivojlanishiga katta imkoniyatlar yaratadi.
Smorodinani vegetatsiya davomida 5 martadan 15 rnartagacha 
sug‘oriladi, har bir sug‘orishdan so‘ng tuproq yumshatiladi, bego- 
na o ‘tlardan tozalanadi. Kuzga borganda meva va o ‘sish kurtaklari 
ko‘p b o ‘lgan novdalami k o ‘paytirish, y a ’ni shakllantirish maqsa­
dida o ‘simlik kesiladi va shakl beriladi.