|
Limon o ‘stirish agrotexnikasi.
0 ‘zbekistonning sug'oriladigan
tuproqlarida vegetatsiya davm ing uzun va samarali haroratning
yuqori bo‘lishi limon o ‘simligini ekib o'stirish va undan sifatli va
yuqori hosil yetishtirish imkonini beradi. Limonni issiqxona va tran-
sheyalarda o'stirish mumkin. Issiqxonada o'sim lik qisqa muddatda
o'sadi va rivojlanadi, uni parvarish qilish ycngilln.shudi, hosildorligi
ham yuqori bo'ladi.
Agar transheyada limon daraxti o'stirilsu, hit (a daraxtdan
o'rtacha 200-250 donagacha meva olinadi, issiqxonada rsa yaxshi
rivojlangan daraxtdan 400-500 donagacha limon olish mumkin.
0 ‘rtacha harorat +10°S va undan yuqori bo‘lganda limon novdaluri
o ‘sa boshlaydi. Sutkalik o ‘rtacha harorat +16- +18°S ga yctganda
limon g ‘unchalaydi, +18- +22°S da yalpi gullaydi. Limon barglari
2-3 yil yashaydi va asta-sekin to ‘kilib, yangi barg bilan almashinadi.
Limon o ‘z-o‘zidan hamda chetdan asalarilar tomonidan changlana-
di. Bu meva tugunchalami ko‘proq hosil bo‘lishiga yordam beradi.
0 ‘sish va shakllanish davrida (aprel-may) harorat +20- +22°S va
havoning nisbiy namligi 70-80% b o ‘lganda uning foydali gullashi
22-25 % ga etadi. Limon sovuqqa chidamli o ‘simlik. Minus 2-2,5°S
sovuqda mevalari,-3-4°S da barglari va bir yillik novdalarini zarar-
lanishi kuzatiladi.
Limonning yaxshi o ‘sishi va rivojlanishi uehun unumdor tuproq-
lar ajratiladi. Sizot suvlari yaqin va sho‘rlangan yerlarda limon o ‘sa
olmaydi. Limon ekiladigan yerlarni yaxshi tekislab, gektar hisobiga
50 -601organik o 'g 'itlar, 120 kg superfosfat, va 50-60 kgkaliy o ‘g ‘iti
solib 50-60 sm chuqurlikda shudgorlanadi. Issiqxonada limon 3x4
metr sxemada, transhcyalarda esa bir qator qilib bir-biridan 3 metr
oraliqda o'tqaziladi. Ko‘chatlarni o ‘tqazishdan oldin har bir chuqur-
chaga 10 kg dan organik o ‘g ‘it, 80-100 g superfosfat va 50 g kaliyli
o ‘g ‘itlami tuproqqa aralashtirib solinadi.
Issiqxonalarga ildiz tizimi yaxshi rivojlangan bir yoshli va ikki
yoshli limon ko'chatlar bahorda yoki kuzda o ‘tqaziladi. Kuzda limon
ko‘chati ildizigayopishgan tuprog‘i b ilan o ‘tqaziladi. Ko‘ehatlaming
ildiz b o ‘yini tuproq sathidan 2-3 sm yuqori bo‘lishi kerak. Ko‘chat
ekilgandan keyin uning atrofi zichlanadi va bir chelakdan suv qu-
yiladi. So‘ngra har bir qatoming ikkala tomonidan 25-30 sm maso-
fada olingan egatlar bo‘ylab sug‘oriladi. Transheyalarga k o ‘chat
aprel oyida sovuq kunlar o ‘tgandan keyin o ‘tqaziladi. Ekiladigan li
mon ko‘chatlari 15-20 sm chuqurlikda olingan egatlar orqali tuproq
qatlami 40-50 santimetrgacha namlanguncha ariqchalardan jildi-
ratib sug‘oriladi. Vegetatsiya davomida tuproq doimo nam holatda
saqlanishi lozim.
Limonni bo ‘lib-bo‘lib sug‘orish kerak. Vegetatsiya davomida
ob-havo sharoiti va o ‘simlik holatiga qarab 20-25 marta sug‘orishni
o ‘tkazish kerak. Yoz oyining issiq kunlarida kechqurun va erta tong-
da sug‘oriladi. Har bir sug‘orishdan keyin tuproq 10-15 sm gacha
chopiq qilinadi, yumshatiladi. Limon hosil bera boshlashi bilan har
bir sug‘orish orasida luproq yumshatilishi mumkin. Bahorda va yoz-
da issiqxonada havo harorati keskin oshib ketganda uni shamollatib
turish kerak.
Qishda tuproqqa 25-30 sm chuqurlikka ishlov berish bilan orga
nik va superfosfat o ‘g ‘iti solinadi. Keyinchalik o ‘simlikning holatiga
qarab uni o 'g 'itlab turish kerak va o ‘simlikni ildizi ga shikast etkaz-
maslik uchun agrotexnik parvarishlashni ehtiyotlik bilan o ‘tkazish
kerak. 0 ‘simlikni kasallik va zararkunandalarga qarshi kurashish va
begona o ‘tlardan tozalab turish kerak.
Tuproqni o ‘g ‘itlash k o ‘chat o ‘tqazilgandan keyin, ikkinchi yil-
dan boshlab har yili qish oldidan ishlov berishda organik o ‘g ‘it va
superfosfat solinadi. M eva beruvchi o'sim liklar tupiga esa 20-25 kg
organik o ‘g ‘it, 80-120 g azot, fosfor va 40-50 g dan kaliy o ‘g ‘iti
beriladi. Bunda mineral o ‘g ‘itlar 2 muddatda - yarmisi fevralda va
qolgani inay va iyun oylarida, meva tugunaklari shakllanganidan
keyin solinadi.
Limondan yuqori va barqaror hosil yetishtirish uchun uni faqat bir
m e’yorda oziqlantirish, o\sish va rivojlanishi bilan kifoyalanmaslik
kerak. 0 ‘sib ketgan va shakllangan novdalam i daraxt yoshiga mu-
nosib ravishda siyraklash, chilpish va butash y o ‘li bilan muntazam
ravishda parvarish ishlarini amalga oshirish kerak. Bundan tupning
o ‘sishi, rivojlanishi va meva berishi yaxshilanadi. Meva yig‘ib teril-
gandan keyin, qishda, daraxt o ‘smasdan asosiy butash o ‘tkaziladi.
Shoxlaming hamma qurigan, shikastlangan va qarigan qismlari olib
tashlanadi. Yozda chang qoplangan barglami vaqti-vaqti bilan erta-
lab yuvib turish lozim.
Limon daraxti issiqxonada k o ‘pincha yumshoq soxta qalqondor,
o ‘simlik bitlari, kanalari, kalmaraz, antraknoz va bakterial nekroz
kabi zararkunanda va kasalliklari bilan /ararlaniulilat I Ишцн (|arshi
mis kuporosi va 0,3% li fuzalon critmasi bilan vcgctalNlyu davri-
da purkab turiladi. Qora kuyasimon zam buruglaiga I"» li bonlo
suyuqligi critmasi yoki 0,5% li mis xlor oksidi eritmasmi putkash
lozim.
0 ‘rgimchak kanaga qarshi 0,2% li keleton eritmasini puiknsh
yaxshi natija beradi. Limon mevalarini y ig ‘ish oktabr oyining ox-
irida p o ‘chogi yarim sarg‘ayganda amalga oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
