Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги гулистон давлат университети

 
Биологик ҳусусиятлари
. Помидор иссиқ севар ўсимлик. Унинг уруғи 
10-12
0
С ҳароратда уна бошлайди. Ўсимликнинг нормал ўсиб ривожланиши 
учун ҳарорат 25
0
С атрофида бўлиши керак. Ҳарорат 15
0
С пасайган кўпчилик 
навларни гуллаши тўхтаб, ҳарорат 10
0
С пасайиб кетганда эса вегетатив 
органлар ҳам ўсишдан тўхтайди. Ҳарорат – 0,5
0
С пасайса помидор гулларига 
ҳалокатли таъсир кўрсатади – меваларда совуқ урган доғлар пайдо бўлади. 
Ҳарорат –1 -2
0
С тушса ўсимликлар бутунлай нобуд бўлади. Помидорни 
ҳозирги вақтда яратилган дурагай навлари бундан мустаснодир, чунки улар –
3 – 4
0
С совуққа бардош бера олади [Б.Азимов, Х.Бўриев Б.Азимов, 2001].
Дурагай уруғларнинг совуқ шароитда парвариш қилиш, шунингдек, ниш 
урган уруғларга ва янги униб чиққан майсаларга паст ёки ўзгарувчан ҳарорат 
таъсир эттириш йўли билан помидор ўсимлигининг паст ҳароратга нисбатан 
чидамлилигини ошириш мумкин.
1.2. Помидор навлари тавсифи 
Республикамизда 
помидорнинг 
эртапишар 
Талалихин-186, 
Темнокрасный 2077, Тошкент тонги, Авицена, Истиқлол, Дони, роза 
Востока, Шарқ Юлдузи; ўртатезпишар Перемога-165, Восток-36, 

---

15 
Прогрессивный, 
Ракета, 
Ўзбекистон-178, 
Сурхон-142; 
ўртапишар 
Волгоградский 5/95, ТМК-22, Новинка Приднестровья, Боҳодир, Ронко, Рио-
гранде, Рио-фуего навлари ҳамда Брикси F
1
, Султон F
1
, Сопрано F
1
, Классик
F
1
, Чибли F
1
, шеда Леди F
1
, Суперстрейн дурагайлари, ўртакечпишар Октябр 
60, Юсуповский ва бошқа навлари экилади. 
Помидордан 
сифатли 
консерваларни 
тайёрлашда 
хом-ашёни 
етиштириш, навни тўғри танлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш 
масалаларига жиддий эътибор бериш муҳим ахамият касб этади. 
Консерва саноатида энг дастлабки қилиш лозим бўлган ишлардан бири, 
ишлаб чиқариши лозим бўлган махсулот учун яъни технологияга мос 
келадиган навларни танлашимиз керак. Бунинг учун зарур навни танлаб 
олишда аввало “Давлат реестри” га мурожаат этишимиз лозим.
Юқоридаги жадваллардан фойдаланиб, қайта ишлашга мос: кичикроқ 
мевали, гўштдор ва узунчоқ, думалоқ шаклли помидор навларини танлаб 
олиш тавсия этилади. Қуйида қайта ишлашга яроқли бир қанча истиқболли 
навларни келтириб ўтамиз.