Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалик институти

Навлари
: Агидель, Илишевская, Инзерская, Чисменская.
14-МАШҒУЛОТ. ДОН-ДУККАКЛИ 
ЭКИНЛАРНИНГ УМУМИЙ ТАВСИФИ. 
Ишнинг мақсади ва вазифаси
: 1 Дуккакли дон экинларини
умумий тузилиш хусусиятларини ўрганиш. 2. Дуккакли дон 
экинларини уруғларига қраб аниқлаш. 3. Дуккакли дон экинларини 
майсасига қараб аниқлаш. 4. Дуккакли дон экинларини баргига қараб 
аниқлаш. 5. Дуккакли дон экинларини мевасига қараб аниқлаш. 6. 
Дуккакли дон экинлари биологик хосилдорлигини аниқлаш. 7. 
Дуккакли дон экинларини ўсиш ва ривожланиш босқичларини 
ўрганиш 
Услубий кўрсатмалар 
Дуккакли дон экинлари гуруҳи 
капалакгулдошлар
ѐки 
дуккакдошлар 
оиласига кирадиган ўсимликларнинг жуда кўп 
турини ўз ичига олади. Булар дони ва вегетатив массаси таркибида 
оқсил моддалар кўп бўлиши, шунингдек, ўқ илдиз системасида 
ривожланадиган ҳар хил шаклдаги ва турли катталикдаги 
туганаклари ѐрдамида азот тўплай олиши билан хавсифланади. 
Дуккакли дон экинларининг ҳаммаси морфологик жихатдан 
бир-биридан катта фарқ қилса ҳам, бир қатор умумий биологик 
хусусиятлари бор. Ушбу бобда биз нўхот, бурчоқ (чина) ясмиқ, 
ловия, мош, вигна, жайдари нўхат, экма вика, сертук вика билан 
танишиб чиқамиз.
 
Дуккакли дон экинларини уруғига қараб аниқлаш. 
Дуккакли дон экинларининг уруғи ботаник жихатдан олгандан 
хақиқий уруғ бўлса, ғалла экинларининг меваси-дон хисобланади. 
Дуккакли дон экинларининг меваси аслида хаммага маълум дуккак 
бўлиб, унинг ичида уруғ туради. 

---

Дуккакларининг уруғи ташқи томондан қалин пўстга уралган, 
баъзи дуккакларида бу пўстнинг юзи силлик, ялтирок бўлса, бошка 
(жайдари нўхат, окбурчок, яъни кўк нухот) ларда буришган бўлади. 
14-расм. Дон дуккакли ўсимликлар уруғлари.