Ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР

Олиб борилган тадқиқот иши натижасида қуйидаги хулоса ва таклифларни шакллантиришга муваффақ бўлинди:

1. Тадқиқотлар натижасида мева-сабзавотчилик кластерларини бошқарув механизми ва кластер фаолиятини такомиллаштиришнинг ўзига хос хусусиятлари ҳамда мева-сабзавотчилик кластерларини ташкилий асослари, иқтисодий ҳолати ҳамда уларнинг амалга ошириш воситалари ва объектларини эътиборга олган ҳолда “мева-сабзавотчилик кластери”, “кластер менежменти” каби тушунчаларига такомиллашган муаллифлик таърифлари берилди.
2. Мева-сабзавочлик кластерларини бошқаришда самарадорлигини ифодаловчи натижавийлик билан боғлиқ кўрсаткичлар тизими ва уларни аниқлаш усуллари ишлаб чиқилди. Бу тизим мева-сабзавот маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтириш ва кластерлар фаолиятининг иқтисодий самарадорлигини ошириш йўллари таклиф этилди. Шунингдек, ресурс тежамкорлик коэффциенти, инновацияни ялпи ўсиш коэффиценти, ижара ҳақи каби ҳисоблаш усуллари.
3. Мева-сабзавотчилик кластерларининг рақобатбардошлилик жиҳатлари мамлактимизда тутган ўрни очиб берилди ва бошқарувнинг мева-сабзавотчилик кластери бўйича замонавий Бухоро вилояти Ғиждувон тумани “Usmon-Sher Shamshod” МЧЖ ва Агрокластерларни ривожлантириш давлат Қўмитасини ташкил этиш бўйича истиқболдаги тузилмаси ишлаб чиқилди ва такомиллаштирилган.
4. Бухоро вилояти бўйича 2021 йилда 787,6 тонна сабзавот ва 262,0 тонна мева маҳсулотлари етиштирилган бўлиб, шундан сабзавот етиштириш фермер хўжаликлари ҳиссасига (30,2 %), деҳқон хўжаликлари (68,8 %), кичик ва бошка корхоналар ҳисобига (1%) тўғри келган. Мева етиштириш эса, фермер хўжаликлари (53,7%), деҳқон хўжаликлари (46,1%), кичик ва бошка корхоналар ҳисобига (0,2%) тўғри келган.
5. Мева-сабзавотчилик кластерларини ҳамкорликда бошқариш нафақат кластерлар фаолиятини яхшилайди, шу билан бирга, соҳага бевосита ва билвосита алоқадор бўлган корхоналар ривожланишини ҳам таъминлаш мақсадга мувофиқ деб топилди ва соҳада мева-сабзавот маҳсулотларини чиқимсиз етиштириш, қайта ишлаш, тайёр маҳсулотни сотиш таъминланади.
6. Тадқиқотлар натижасида Бухоро вилояти барча туманларидан 6 та мева-сабзавотчилик кластерлари фаолияти таҳлил этилди ва гуруҳлаш усули ёрдамида қуйидаги хулосалар олинди: