Њзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги

mehnat ta’tillari 
beriladi. Xodimga 15 
ish kunidan kam bo‘lmagan muddat bilan yillik asosiy ta’til beriladi. Bu 
ta’tilning eng kam muddati, ammo xodimlarning ayrim toifalariga uchun, 
ularning yoshi va sog‘lig‘i holatini hisobga olib, yillik uzaytirilgan asosiy 
ta’til beriladi, ya’ni: 
1)18 yoshga to‘lmagan shaxslarga – har yili o‘ttiz kalendar kun; 
2) ishlayotgan I va II guruh nogironlariga – o‘ttiz kalendar kun; 
3) ba’zi toifadagi xodimlarga ular mehnat vazifalarining o‘ziga xos 
jihatlari va xususiyatlari hamda boshqa holatlarni e’tiborga olib, qonun 
hujjatlariga muvofiq, uzaytirilgan ta’tillar belgilanadi, hatto mehnat 
shartnomasining shartlarida ham uzaytirilgan yillik ta’tillar berish nazarda 
tutilishi mumkin. 
Boshqa hollarda xodimlarga asosiy ta’tildan tashqari, quyidagi 
hollarda qo‘shimcha ta’tillar beriladi: 
– mehnat sharoiti noqulay va o‘ziga xos bo‘lgan ishlarda band bo‘lgan 
xodimlarga (MKning 137-moddasi); 
– 
og‘ir va noqulay tabiiy iqlim sharoitlarida ish bajarayotgan 
xodimlarga (MKning 138-moddasi); 
– mehnat to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatlarda, 
mehnat shartnomasining shartlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda. 
99

---

Yillik ta’tilning umumiy muddatini hisoblab chiqarishda qo‘shimcha 
ta’tillar yillik asosiy ta’tilga (shu jumladan uzaytirilgan ta’tilga ham) 
qo‘shib jamlanadi. Barcha hollarda qonun hujjatlari bilan belgilangan 
ta’tillarni jamlashda ularning umumiy muddati 48 ish kunidan oshib 
ketishi mumkin emas. 
Yillik asosiy ta’til olish huquqini beradigan ish stajini hisoblab 
chiqishga quyidigilar kiradi: 
– ish yili davomida haqiqatda ishlangan vaqt; 
– xodim haqiqatda ishlamagan bo‘lsa ham, lekin uning ish joyi 
(lavozimi) saqlangan vaqt; 
– mehnat shartnomasi g‘ayriqonuniy ravishda bekor qilinganligi yoki 
xodim g‘ayriqonuniy ravishda boshqa ishga o‘tkazilganligi tufayli haq 
to‘lanadigan majburiy progul vaqti, basharti, xodim keyinchalik avvalgi 
ishiga tiklangan bo‘lsa; 
– tarmoq kelishuvlari, jamoa shartnomalari va korxonaning o‘zga 
lokal hujjatlari, mehnat shartnomasining shartlarida nazarda tutilgan 
boshqa davrlar. 
Ishning birinchi yilida ta’til uzluksiz 6 oy ishlagandan keyin beriladi. 
Ish yili mehnat shartnomasiga binoan, ish boshlangan kundan e’tiboran 
hisoblanadi. Ta’til quyidagi xodimlarga ularning xohishlariga ko‘ra 6 oy 
o‘tmasdan oldin beriladi: 
a) ayollarga – homiladorlik va tug‘ish ta’tili oldidan yoki undan keyin; 
b) I va II guruh nogironlariga; 
d) 18 yoshga to‘lmagan shaxslarga; 
e) muddatli harbiy xizmatdan zaxiraga bo‘shatilgan va ishga joy-
lashgan harbiy xizmatchilarga; 
g) o‘rindoshlik asosida ishlayotganlarga asosiy ish joyidagi ta’til bilan 
bir vaqtda, o‘rindoshlik asosida ishlagan vaqtiga mutanosib ravishda haq 
to‘lagan holda; 
h) ishlab chiqarishdan ajralmagan holda umumiy ta’lim maktablari, 
hunar-texnika, oliy va o‘rta maxsus o‘quv yurtlarida, kadrlar malakasini 
oshirish, ularni tayyorlash hamda qayta tayyorlash institutlari, kurslarida 
o‘qiyotganlarga, agar ular o‘zlarining yillik ta’tillarini imtihon va sinovlar 
topshirish, diplom, kurs, laboratoriya yoki boshqa o‘quv ishlarini bajarish 
vaqtiga to‘g‘rilab olishni xohlasalar; 
i) 
texnologiya, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi 
o‘zgarishlar, xodimlar soni (shtati) yoki ishlar xususiyati o‘zgarishiga olib 
kelgan ishlar hajmining qisqarganligi yoxud korxonaning tugatilganligi 
munosabati bilan ishdan ozod etilgan xodimlarga; 
100

---

j) maktablar, hunar-texnika bilim yurtlari, oliy va o‘rta maxsus o‘quv 
yurtlari, kadrlarning malakasini oshirish, ularni tayyorlash va qayta 
tayyorlash institutlari hamda kurslarining muallimlari tarkibiga birinchi ish 
yilida yillik ta’til ularning mazkur o‘quv yurtlariga ishga kirgan vaqtidan 
qat’i nazar, haqiqiy ishlagan vaqtiga mutanosib ravishda haq to‘langan 
holda yozgi ta’til davrida to‘liq beriladi. 
Ta’til har yili, shu ta’til berilayotgan ish yili tugagunga qadar berilishi 
lozim. Ishlab chiqarishdagi ba’zi sabablarga ko‘ra, joriy yilda ta’tilni to‘liq 
berishning imkoniyati bo‘lmasa, xodimning roziligi bilan 12 ish kunidan 
ortiq bo‘lgan qismi keyingi ish yiliga ko‘chirilishi mumkin, shu yili undan 
albatta foydalanilishi lozim. 
Ta’til berish vaqti haqida xodim ta’til boshlanishidan kamida 15 kun 
oldin xabardor qilinishi kerak. Quyidagi xodimlarga ta’til ularning 
xohishlariga ko‘ra, yozgi yoki ular uchun qulay bo‘lgan boshqa vaqtlarda 
berilishi kerak: 
– 14 yoshga to‘lmagan bitta yoki undan ortiq bolani (16 yoshga 
to‘lmagan nogiron bolani) tarbiyalayotgan yolg‘iz ota, onaga va muddatli 
harbiy xizmatni o‘tayotgan harbiy xizmatchilarning xotinlariga; 
– I va II guruh nogironlariga; 
– 1941 – 1945 yillardagi urush qatnashchilariga va imtiyozlari 
bo‘yicha ularga tenglashtirilgan shaxslarga; 
– 18 yoshga to‘lmagan shaxslarga; 
– 
ta’lim muassasalarida ishlab chiqarishdan ajralmagan holda 
o‘qiyotganlarga; 
– jamoa shartnomasi, kelishuvida nazarda tutilgan boshqa hollarda. 
Xodimlar quyidagi hollarda ta’tilni uzaytirish yoki boshqa muddatga 
ko‘chirish huquqiga egadirlar: 
a) vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik davrida; 
b) homiladorlik va tug‘ish ta’tili muddati boshlanganda; 
d) yillik ta’til o‘quv ta’tiliga to‘g‘ri kelib qolganda; 
e) davlat yoki jamiyat vazifalarini bajarayotganda, basharti qonunlar 
va boshqa normativ hujjatlarda bunday vazifalarni bajarish uchun xodimni 
ishdan ozod etish nazarda tutilgan bo‘lsa. 
Mehnat kodeksining 146-moddasiga ko‘ra, xodimning xohishiga 
binoan, uning yozma arizasi asosida ta’tilni qismlarga bo‘lib olishga yo‘l 
qo‘yiladi. Bunda ta’tilning bir qismi 12 ish kunidan kam bo‘lmasligi 
lozim. 
Ta’tildan chaqirib olishga faqat xodimning roziligi bilan yo‘l 
qo‘yiladi. 
Xodimlar quyidagi ijtimoiy ta’tillar olish huquqidan foydalanadilar: 
101

---

1)
homiladorlik va tug‘ish ta’tillari (MKning 233-moddasi). Ayollarga 
tuqqunlariga qadar 70 kalendar kun va tuqqanlaridan keyin 56 kalendar 
kun (tug‘ish qiyin kechgan yoki 2 va undan ortiq bola tug‘ilgan hollarda 
70 kalendar kun) muddati bilan homiladorlik va tug‘ish ta’tillari berilib, 
davlat ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha nafaqa to‘lanadi; 
2)
bolalarni parvarishlash ta’tillari (MKning 232, 234, 235-moddalari). 
12 yoshga to‘lmagan 2 va undan ortiq yoki 16 yoshga to‘lmagan nogiron 
bolasi bor ayollarga har yili 3 ish kunidan kam bo‘lmagan muddat bilan 
haq to‘lanadigan qo‘shimcha ta’til beriladi. Bundan tashqari, ularga o‘z 
xohishlariga ko‘ra, har yili 14 kalendar kundan kam bo‘lmagan muddat 
bilan ish haqi saqlanmagan holda ta’til beriladi. Bunday ta’til yillik ta’tilga 
qo‘shib berilishi yoki ish beruvchi bilan kelishib, belgilanadigan davrda 
undan alohida (to‘liq yoxud qismlarga bo‘lib) foydalanish mumkin. 
Homiladorlik va tug‘ish ta’tili tugaganidan keyin, ayolning xohishiga 
ko‘ra, unga bolasi 2 yoshga to‘lgunga qadar parvarishlash uchun ta’til 
berilib, bu davrda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda nafaqa to‘lanadi. 
Ayolga, uning xohishiga ko‘ra bolasi 3 yoshga to‘lgunga qadar ish haqi 
saqlanmaydigan qo‘shimcha ta’til ham beriladi. 
Bolani parvarishlash ta’tillari davrida ayolning ish joyi (lavozimi) 
saqlanadi. Bu ta’tillar mehnat stajiga, shu jumladan mutaxassisligi 
bo‘yicha ish stajiga ham qo‘shiladi; 
3)
o‘qish bilan bog‘liq ta’tillar (MKning 252, 253, 254, 256-
moddalari); 
4)
ijodiy ta’tillar (MKning 258-moddasi). 
Bulardan tashqari, xodimning arizasiga binoan unga ish haqi saq-
lanmagan holda ta’til berilishi ham mumkin. Uning muddati xodim bilan 
ish beruvchi o‘rtasidagi kelishuvga binoan belgilanadi. Quyidagi 
xodimlarga ularning xohishlariga ko‘ra, ish haqi saqlanmagan holda 
muqarrar tartibda ta’til beriladi: 
– 1941–1945 yillardagi urush qatnashchilariga va imtiyozlari jihatidan 
ularga tenglashtirilgan shaxslarga har yili 14 kalendar kun; 
– ishlayotgan I va II guruh nogironlariga 14 kalendar kun; 
– 2 yoshdan 3 yoshgacha bo‘lgan bolani parvarish qilayotgan 
ayollarga 14 kalendar kun; 
– 2 yoshga to‘lmagan ikki va undan ortiq bolani tarbiyalayotgan 
ayollarga 14 kalendar kun; 
– mehnat to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa normativ hujjatlarda, 
shuningdek mehnat shartnomasi shartlarida nazarda tutilgan boshqa 
hollarda. 
102

---