Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

уларнинг кўпроқ бола тарбияси билан шуғулланишларини
рағбатлантириш ва ижтимоий фаолликларини чеклаш каби-
лар миллий анъана даражасига кўтарилди. Бундай таъсир санъ­
ат, адабиёт ва меъморчиликда айниқса жуда салмоқли булган.
Ҳиндуийлик ва ислом маданиятининг ўзаро мулоқоти
қанчалик салмоқли бўлмасин, икки дин анъаналаридаги
муаммолар тўлиқ бартараф этилмаган. Бу муаммолар, ташқи
душман таъсири бўлмаса, эътиқоди жиҳатидан бир-бири­
дан фарқ қиладиган битга халқнинг тинч-тотув яшашига
тўсқинлик қилмаган.
Хозир ҳам конфессиялараро муносабатлар масаласи дол­
зарб муаммо сифатидаги аҳамиятини саклаб қолган. Зеро,
инглиз босқинчилари томонидан сунъий ҳосил қилинган
мусулмонлар ва ҳиндуийлар ўртасидаги душманлик муноса­
батлари ҳиндуийликдаги модернизация жараёнларига сал­
бий таъсир этган. Исломга қарши курашда ҳиндуийликдаги
фундаменталистик ва экстремистик рухдаги мазҳаблар ди­
ний анъаналарни сақлаб қолиш шиорини ўзларининг кураш
байроғига айлантирганлар.
- 1 1 4 -

---

Ҳиндуийликдаги замонавийлашув (модернизация) жара-
ёнларига тўсқинликларни фақат исломга қарши кураш зару­
рати билан боғлаб талқин қилиш нотўғри. Маълумки, ижти­
моий тараққиёт таъсирида динда ҳам тараққийпарвар ўзга-
ришларни амалга ошириш ва диний анъаналарни \озирги
замон талабларига мослаштириш зарурати вужудга келади.
Лекин бундай ўзгаришлар консерватив кучлар билан кураш
орқали амалга оширилади.
Қайд этиш жоизки, диний анъаналарга содиқлик ҳамда
ижтимоий тараққиётга тўсқинлик қилиш айнан бир нарса
эмас. Ҳиндистон тарихида биз шундай ҳолатга дуч келамиз.