Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

ҳолда «ақлий қолоқлик» тушунчаси кенгайтирилиб, унга педаго-
гик қаровсиз болалар, руҳий ривожланиш сустлашган болалар,
ҳуқуқ-тартиб нормаларини бузувчи болалар ҳам киритилмоқда.
Ҳозирги замон дефекгологияси коррекцион таълим-тарбия таъ-
сири остида айрим нуқсонлар тўғриланса, айримини юмшатиш,
айримларини эса компенсация қилишга эришишга муваффиқ
бўлмоқда. Бу борада мамлакатимизда бир қанча илмий методик
ишлар мавжуд бўлиб, улар амалиётда тастиқланган. Ишончли
ғоялар нуқсонли болаларга таълим-тарбия беришнинг моҳиятини
белгиловчн назарий иш методологик асосини белгилайди. Бунинг
ҳаммасига кўпинча ақли заиф бола хулқ-атвор нормасини бузи-
лишига, ахлоқий ножўя қилиқларга олиб келади.
Бу қийинчиликлар бартараф қилинмайди деб ўйлаш нотўғри. Ап-
батга, улар ақли заиф Сола ёрдамчи мактабни тугатгандан кейин ҳам
қисман қолади. Бироқ, таълим жараёнида ақли заиф боланинг та-
факкури, нутқи, қизиқишлари ва билиш қобилиятларининг ривож-
ланиши билан боғлиқ ҳолда у ахлоқий ҳам ривожланиб боради.
Ёрдамчи мактабда ўқишни тугатиш арафасида бола ҳаётда ўз ўрни-
ни тушуниб етади, коллективда асосий хулқ-атвор нормасини ўзлаш-
тиради. Шу вақтда меҳнатга тўғри муносабат ҳам вуткудга келади.
Юқорида айтиб ўтилган эмоционал иродавий соҳанинг ху-
сусияти ҳам ёрдамчи мактаб ўқувчисини ахлоқий тарбиялаш-
да қийинчилик туғдиради. Шунинг учун олигофренопедагог
ўқувчиларнинг индивидуал хусусиятларини билган ҳолда улар-
нинг ҳар бирига дифференциялашган йўл тутади. Бунда ўқитув-
чи вужудга келган қийинчиликнинг сабабини аниқлаши керак.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Маълумки, турли категорияли болалар ўзинииг эмоционал ху-