Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги навоий давлат педагогика институти

 
Экстроверт ва интроверт тоифали шахслар 
Экстроверт — ўта мулоқотга киришувчан, ўзини одамлар гуруҳисиз тасаввур қила 
олмайдиган шахсдир. Унинг учун мулоқот ҳақиқий эҳтиёжидир, бошқаларнинг уни 
тушуниш-тушунмасликларидан қати назар, у доимо ўз фикр-истакларини ўртоқлашгиси 
келади. Экстроверт учун конкрет ким биландир мулоқотда бўлиш эмас, умуман ким билан 
бўлса ҳам мулоқотда бўлиш хоҳиши муҳим. Шунинг учун ҳам у умуман бегона одам билан 
гаплашиб, киришиб кета олади. Гаплашгиси келмаган бегонанинг психологиясини 
Shaxs 
tiplari 
farqlanishi
Ekstrovert va
Iterovert 
toifali 
shaxslar
Dominant va 
tobe toifali 
shaxslar
Mobil va 
rigid toifali 
shaxslar

---

тушуниши қийин ("Қандай қилиб гаплашишни ҳоҳламаслик мумкин?", — деб ўйлайди у). 
Экстровертнинг қизиқишлари ҳам тез-тез ўзгариб туради, дўстлари, ўртоқларини ҳам 
алмаштириб туришга интилади. Бундан ташқари, у ўта қиришувчан бўлганлиги учун ҳам ҳар 
қандай шароитда вазиятдан чиқиш усуллари тўғрисида тез хулосага келади, ўта қизиқувчан, 
дунёда бўлаётган ҳодисалар, ъъмиш-мишлар"ни билиш унинг учун зарур. Экстроверт кек 
сақламайди, бугун урушган одами билан эртага ҳеч нарса бўлмагандай апоқ-чапоқ бўлиб 
кетиши мумкин. 
Интроверт 
эса экстровертнинг тескариси. У кўпроқ ички диалог формасидаги 
мулоқотни афзал кўради, яъни ёлғизликда мулоҳаза юритиш, ўзи ҳақида ўйлаш ва шунга 
ўхшаганлар унинг учун асосий ишдир. Шунинг учун ҳам унда мулоқотга установка жуда 
суст, одамларнинг уни тушунмай қолишларидан доимо хавотирда бўлади. Интроверт 
китоблар олами, фалсафий фикрлашлар қулидир, чунки у одамлар гуруҳида содир бўлиб 
турадиган зиддиятлардан чўчийди, ўзини олиб қочади. Агар мулоқотда бўладиган бўлса, 2—
3 кишидан ортиқ бўлмаган гуруҳни афзал кўради. Шунда ҳам ҳар куни эмас, баъзан-баъзан 
учрашиб туриш, гаплашганда ҳам ъъшахсий" мавзуларда эмас, умумий гаплар ҳақида 
суҳбатлашишни яхши кўради. Чунки у экстровертдан фарқ қилиб, ўз ъЪМен"ининг 
бошқаларга ўхшамаслигини доимо эсда тутади. Интроверт доимий стандартлар, белгиланган 
нормалар оламида яшайди, қизиққан нарсаси билан умрини охиригача бўлса ҳам 
шуғулланишга тайёр, умр йўлдошига содиқ, вафодор. Дўстларга ҳам худди шундай.