Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги абдулла қодирий номидаги жиззах давлат педагогика институти

3-чизим. Тарбия жараёнида фойдаланиладиган таълими методлар.

Бу методлар мактабгача таълим ташкилотлари тарбияланувчиларин қўғирчоқлар воситасида тарбиялаш ишининг самарадорлигини таъминлайди. Жумладан, тушунтириш методи қуйидагиларни мужжасам этади:

1) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни ёзиш, чизиш ва ҳисоблашга кўниктириш;
2) қўғирчоқлар воситасида ўйин ташкил қилиб, тарбияланувчиларга давлат рамзлари тўғрисида тассавур уйғотиш;
3) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларда бирор байрам, туғилган кун ёки муайян тадбирлар мазмунини тушунтириш;
4) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларда ўқишга қизиқиш уйғотиш ва табиат ҳодисаси ҳақида тушунча бериш.
Тушунтириш методи тарбияланувчиларни мактабга ўқишга тайёрлашда кўл келади. Ўргатиш методи қуйидагиларни мужассам этади:
1) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларнинг аҳлоқий, ақлий ва жимоний сифатларини ривожлантириш;
2) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни ижтимоий онги ва хатти-ҳаракатларини ўстириш;
3) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларнинг хулқ-атвори ва хатти-ҳаракатида учрайдиган иллатларни коррекциялаш;
4) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни фаол бўлишга одатлантириш.
Ўргатиш методи тарбияланувчиларни ижтимоийлаштириш ва мослаштириш ишини кутилагн даражада амалга ошириш имконини беради. Қизиқтириш методи қуйидагиларни мужассам этади:
1) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларниўзгалар билан муносабатга киришишга қизиқтириш;
2) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни бирон нарса ясашга қизиқтириш;
3) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни нутқини ўстириш;
4) қўғирчоқлар воситасида тарбияланувчиларни диди, туйғуси ва фикрлаш тарзини ривожлантириш.
Қизиқтириш методи тарбияланувчиларни фаоллаштириш, тўғри хатти-ҳаракат қилиш ва киришимли бўлиш ишларини амалга оширишда қўл келади.
Зеро, мактабгача таълим ташкилотлари тарбияланувчиларини қўғирчоқлар воситасида тарбиялаш методлари тарбия ишининг самарадорлигига асос бўлади. Бунинг учун тарбиячиларнинг оптимал методлардан хабардор бўлиши мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Методларга таяниш у қадар кўп меҳнат талаб қилмайди. Шу маънода тарбиячилар методлардан унумли фойдаланиш тажрибасини ошириб бориши учун бир неча қоидаларга одатланиш керак. Чунончи:

• 
  ўқиб ўрганиш ва изланиш олиб бориш;
  
• 
  қўғирчоқлар ва уларнинг тарбиявий имкониятларидан муайян даражада хабардор бўлиш;
  
• 
  тарбияланувчиларнинг лаёқати, руҳияти ва имкониятини билиш;
  
• 
  мудом мутахассислар билан маслаҳатлашиб туриш.
  

Бу олтин қоидалар тарбиячилар учун энг ёруғ йўлни беради. Тортиниш, уялиш ёки андиша қилиб сўрамаслик кабилар тарбияси учун ёт бўлиши керак. Чунки тарбиячилар шахсни вояга етказишда мактабгача таълим муассасадаги давлатнинг вакилларидир. Шу сабабли улар тарбия ишида моҳир методист бўлишлари лозим.
Кузатишлар ва тажриба шуни кўрсатадики, тарбияланувчиларни қўғирчоқлар воситасида тарбиялаш энг қулай, осон ва самарали тарбия шакилларидан биридир. Бунинг учун мақбул методларни билиш, қўллаш ва индивидуал методни яратиш кераак бўлади.