Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси

Бизнес обрўсини йўқотиш риски ва ҳуқуқий риск. 
Бунда бизнес обрўсини йўқотиш риски – мижозлар, 
контрагентлар, акциядорлар, инвесторлар, кредиторлар, 
бозор таҳлилчилари, назорат органлари томонидан кре-
дит ташкилотининг салбий идрокидан келиб чиқадиган 
зарарлар риски.
Ҳуқуқий риск – қонун нормаларини суд органлари то-
монидан турли хил қўллаш натижасида ёки қонун ҳуж-
жатлари ёки норматив ҳужжатлар бузилганлиги сабабли 
шартномаларни бажаришнинг мумкин эмаслиги натижа-
сида зарарланиш риски.
Мижозлар ва контрагентлар сонини камайтириш жа-
раёнида ушбу хатарларни амалга оширишда, шунингдек, 
шартномаларнинг бир қисмини амалга оширишнинг им-
кони бўлмаганда, кредит ташкилоти ўз мажбуриятларини 
бажариш учун молиявий бозорда қўшимча ресурсларни 
жалб қилиш ва/ёки мавжуд активларни амалга ошириш-
га мажбур бўлади. 
Шундай қилиб, ушбу хатарларни баҳолаш, шунингдек, 
тўлов қобилиятини сақлаб қолиш учун харажатларнинг 
қийматини таҳлил қилиш, шунингдек, ушбу хатарларни 
амалга оширишнинг турли хил сценарийларини қўллаш-
ни ҳисобга олган ҳолда ликвидлик рискини баҳолашга 
асосланган бўлиши мумкин.
Концентрация риски. Бунда концентрация рис-
ки – кредит ташкилотининг катта риск-хатарларга дучор 
бўлишидан келиб чиқадиган риск, унинг амалга ошири-
лиши кредит ташкилотининг тўлов қобилияти ва унинг 
фаолиятини давом эттириш қобилиятига таҳдид солиши 
мумкин бўлган катта йўқотишларга олиб келиши мумкин. 
Ушбу рискни баҳолаш қисман катта мижозлар ва контр-
агентларнинг молиявий барқарорлиги ва тўлов қобилия-
тининг ёмонлашуви ва ликвидлик рискини баҳолаш, кат-
та мижозларни парвариш қилиш бўйича кредит рискини 
баҳолаш билан бир хил бўлиши мумкин. Концентрация 

---

198
Ҳасан Ўткирович Раҳматов
риски, шунингдек, тегишли молиявий воситаларнинг 
очиқ позицияларининг юқори ҳажмлари бўйича фонд 
ёки валюта сифатида баҳоланиши мумкин.