|
Аэродром ўтказилаётган ҳудуднинг иқлим графиги
Аэродром ўтказилаётган ҳудуднинг иқлим шароитларини таққослаш учун аэродромнинг айрим даврларида иқлим характеристикалари графиги қурилади (1- расм).
Унда йил давомида ҳароратнинг ўзгариши, ёғин-сочин миқдори, музлаш чуқурлиги, қор қатлами қалинлиги ва бошқа характеристикалар белгилаб чиқилади.
Аэродром ўтказилаётган ҳудудда иқлим тавсифларининг графиги:
1-расм
1- ёмғир ёғин-сочинлари; 2-қор ёғин- сочинлари; 3-тупроқ аэродромларидаги лойгарчилик даврлари; 4-харорат; 5- кун ёруғ даврининг давомийлиги; 6- қор қопламасининг қалинлиги; 7-музлаш чуқурлиги; 8- ер қазиш.
Ўзбекистон Республикасининг вилоятлари бўйича об-ҳавонинг
йиллик ўртача ҳарорати
2-жадвал
Вилоятлар
|
Ойлар
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
VII
|
VIII
|
IX
|
X
|
XI
|
XII
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
|
Корақалпоғистон Республикаси
|
-8,2
|
-7,9
|
-0,5
|
10,3
|
18,6
|
24,0
|
27,0
|
24,6
|
17,3
|
8,0
|
0,7
|
-1,4
|
|
Андижон вилояти
|
-2,2
|
1,2
|
7,1
|
16,1
|
21,4
|
25,7
|
27,2
|
25,0
|
19,8
|
13,1
|
5,6
|
0,5
|
|
Бухоро вилояти
|
0,4
|
2,7
|
8,4
|
16,5
|
22,3
|
26,7
|
28,4
|
25,7
|
20,1
|
13,1
|
6,7
|
2,3
|
|
Жиззах вилояти
|
-2,3
|
0,5
|
6,2
|
13,1
|
18,5
|
24,0
|
26,9
|
24,6
|
18,3
|
11,1
|
4,2
|
-0,3
|
|
Қашқадарё вилояти
|
2,9
|
3,3
|
9,8
|
16,6
|
22,6
|
27,7
|
29,9
|
28,2
|
22,9
|
16,2
|
9,6
|
3,0
|
|
Навоий вилояти
|
0,9
|
3,6
|
6,4
|
15,8
|
21,7
|
25,3
|
28,3
|
25,9
|
19,9
|
13,3
|
7,1
|
2,7
|
|
Наманган вилояти
|
-2,0
|
1,1
|
8,5
|
16,2
|
21,5
|
25,7
|
27,2
|
25,2
|
20,2
|
13,5
|
5,9
|
0,2
|
|
Самарқанд вилояти
|
0,5
|
2,8
|
7,4
|
14,2
|
19,3
|
23,9
|
26,9
|
24
|
19,0
|
12,7
|
6,6
|
2,6
|
|
Сурхондарё вилояти
|
2,6
|
6,0
|
11,4
|
18,4
|
24,3
|
28,2
|
30,4
|
28,1
|
22,4
|
15,8
|
9,9
|
5,1
|
|
Сирдарё вилояти
|
-1,5
|
1,0
|
7,7
|
15,2
|
21,0
|
25,4
|
26,8
|
24,3
|
18,8
|
12,3
|
5,3
|
0,2
|
|
Тошкент вилояти
|
-0,4
|
2,0
|
7,9
|
14,7
|
20,2
|
24,9
|
27,1
|
25,1
|
19,6
|
12,8
|
6,7
|
2,0
|
|
Фарғона вилояти
|
-1,7
|
1,5
|
7,9
|
15,6
|
20,8
|
25,0
|
26,9
|
25,0
|
19,7
|
13,1
|
5,7
|
0,7
|
|
Хоразим вилояти
|
-3,7
|
-2,3
|
4,9
|
14,4
|
21,6
|
26,4
|
28,2
|
25,7
|
19,4
|
11,4
|
3,8
|
-1,6
|
|
Аэродром тўшамасини қуриш муддати қуйидаги формула орқали топилади:
Тқ= (Tк - Тдам-Tик - Tтаъм ): n (1)
Бу ерда: Тк - қурилиш давридаги календар кунлар сони;
(аэродром иқлим графиги асосида олинади).
Тдам - қурилиш давридаги дам олиш ва байрам кунлари сони.
- об-ҳавонинг ёмонлиги туфайли ноқулай иш кунлари сони (1-жадвал)
Tтаъм - таъмирлашга муҳтож машина ва механизмларнинг ишламаган кунлари
Tтаъм =(3-4) кун.
– сменалар сони =1 ёки =2
Бажариладиган ишларнинг турларига қараб (чизиқли ёки жамланган) иш кўламини аниқлаймиз.
Агарда аэродром тўшамасини барпо қилиш чизиқли ҳарактерга эга бўлса, иш кўламининг ўртача суръати қуйидаги формула орқали аниқланади.
l=L/Tхис*n (2)
Бу ерда: L –қурилаётган аэродромнинг узунлиги, м
- аэродром тўшамасини қурилиш муддати.
n – сменалар сони.
Талаба амалиётда олган билимларига таянган ҳолда натижасида хулоса ёзиб тугаллайди.
2-амалий иш
Мавзу: Қаттиқ бўлмаган аэродром қопламаларининг конструкцияларини танлаш ва уларни қуриш учун талаб қилинадиган материаллар миқдорини аниқлаш
Ишдан мақсад: Талабаларга берилган топшириқга асосан қаттиқ бўлмаган аэродромнинг қопламаларининг конструкцияларини танлаш ва керакли материаллар миқдорини аниқлашни ўрганадилар.
Назарий қисм
Аэродром барча элементларининг геометрик ўлчамларини, ҳамда қопламанинг конструкцияси 3 ва 3,1 - жадвалга асосан ёзилади.
АЭРОДРОМ СИНФЛАРИ
3-жадвал.
Аэродром синфи
|
Ўлчамлари
|
Юзаси
|
Ҳажми
|
Мисоллар
|
Узунлиги L
м.
|
Эни B м.
|
Аэродром ёқаси кенглиги
м.
|
м2
|
м3
|
Жойлашган урни бўйича
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
А
|
4000
|
60
|
а= 5
|
|
|
Тошкент, Навои
|
Б
|
3600
|
45
|
а=5
|
|
|
Бухоро, Самарқанд, Ургенч, Нукус, Қарши, Термез, Наманган
|
В
|
3400
|
42
|
а=2,5
|
|
|
Фарғона, Андижон, Жиззах
|
Г
|
3000
|
35
|
а=2,5
|
|
|
Денов, Чирчиқ, Тўрткўл, Қўқон
|
Д
|
2800
|
28
|
а=2,5
|
|
|
|
Е
|
2400
|
21
|
а=2,5
|
|
|
|
3-жадвал: Асос ва қоплама типи кўрсатилади, аэродром барча элементлари санаб ўтилади.
Жадвалнинг 2.,3.,5 устунларига, аэродромнинг ҳар бир элементи ўлчамлари ёзилади.
Асосий қурилиш материалларига эҳтиёж асос ва қопламани зичлашда механизациялаш усули билан ёки кичик механизация воситалари билан аниқланади.
2-расм. Аэродром схемаси.
4-жадвал.
Аэропорт тоифаси
|
Пассажирлар ташиш йиллик ҳажми, минг киши
|
Пассажир ҲКнинг ҳар бир гуруҳи бўйича йиллик харакат жадаллиги
|
Аэропортларда ҲК нинг йиллик учиш-қўниш жадаллиги, минг
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
|
I
II
III
IV
V
|
7000-10 000
4000-7000
2000-4000
500-2000
100-500
|
11-17
3-10
-
-
-
|
36-47
23-31.5
14-29
2-11
2-0
|
10-15
16-24.5
12-21
7-16
2-7
|
-
-
4-10
6-13
3-6
|
57-79
42-66
36-54
15-40
5-15
|
Изоҳ: ҲК қатнови жадаллигининг катта қийматлари ташувларнинг энг юқори ҳажмига, кичик қийматлари кичик ҳажмига мос.
ҲК нинг гуруҳлари салоннинг пассажирлар сиғими ва ҲК нинг массасига қараб таснифланади (5-жадвал)
5-жадвал
ҲК нинг гуруҳи
|
Пассажирлар сиғими, киши
|
ҲК нинг массаси, т
|
I
II
III
IV
|
160 ортиқ
70-20
30-70
10-30
|
100 ортиқ
45-100
10-45
10 гача
|
Асосий қурилиш материалларига қуйидагилар киради: чақиқтош, шағал, органик боғловчилар билан ишлов берилган чақиқтошли (шағалли) материаллар, грунтларни мустаҳкамлашда ишлатиладиган органик ва минерал боғловчилар, асфальтбетон, қора чақиқтош, цементбетон, йиғма темирбетон плиталар.
Барча ишлар «Қурилиш монтаж ишларини режалаштирилиши ва таннархларини ҳисобга олишнинг асосий йўналишлари» га мувофиқ олиб борилади. Асосий материалларга эҳтиёж қуйидаги формула орқали аниқланди:
(1)
бу ерда F – иш ҳажми 3-жадвалда олинади, м2;
Пи, ч – асос ва қопламани зичлашда қурилиш материаллари сарфининг ишлаб чиқариш меъёри, муайян материал учун ОПНРМ ва ПНРМ (1,2) тўпламга қараб қабул қилинади.
Талабаларининг амалий ишни бажаришларини ташкил этиш учун керакли кўрсатмалар илова – 1 ва 2 да келтирилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
