Ўзбекистон республикаси автомобиль йўллари қЎмитаси тошкент автомобиль йўлларини лойиҳалаш, Қуриш ва эксплуатацияси институти


ИЛОВАЛАР ИШ ҲАЖМИ ВА МАШИНАЛАРНИНГ ИШ УНУМДОРЛИГИНИ ҲИСОБЛАШ УЧУН ГРУНТЛАР ВА ЙЎЛ ҚУРИЛИШ МАТЕРИАЛЛАРИНИНГ ХАРАКТЕРИСТИКАСИ



Download 14,13 Mb.
bet24/25
Sana23.02.2022
Hajmi14,13 Mb.
#167216
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Bog'liq
Аэ лой қур ва эк қилиш

ИЛОВАЛАР
ИШ ҲАЖМИ ВА МАШИНАЛАРНИНГ ИШ УНУМДОРЛИГИНИ ҲИСОБЛАШ УЧУН ГРУНТЛАР ВА ЙЎЛ ҚУРИЛИШ МАТЕРИАЛЛАРИНИНГ ХАРАКТЕРИСТИКАСИ
1-илова
Грунтнинг табиий намликдаги скелет зичлиги , кўтармадаги ҳолати , стандарт зичлиги ва грунтнинг оптимал намлиги W
1-жадвал

Грунтларнинг номланиши

, т/м3
ёки г/см3

, т/м3
ёки г/см3

, т/м3
ёки г/см3

W, %

Йирик ва шағалли қум

1,56…1,71

1,29…1,41

1,74…1,78

6

Ўртача йириклакдаги қум

1,56…1,71

1,34…1,37

1,74…1,78

8

Енгил ва чангли қум

1,47…1,51

1,17…1,20

1,65…1,69

10

Жуда майда қум

1,49…1,57

1,18…1,25

1,68…1,72

11

Енгил супес

1,51…1,68

1,31…1,50

1,70…1,75

9…11

Чангли супес

1,51…1,64

1,30…1,46

1,70…1,85

9…13

Енлил суглинок

1,56…1,69

1,39…1,48

1,60…1,80

14…17

Ўрта суглинок

1,57...1,72

1,40...1,46

1,65...1,80

15...18

Оғир суглинок

1,58…1,74

1,41…1,45

1,70…1,80

16…18

Чангли глина

1,64…1,83

1,44…1,55

1,65…1,75

18…20

Изоҳ: намланган грунтнинг зичлиги W қуйидаги формула орқали топилади


, т/м3,
бу ерда: СК – грунтнинг скелет зичлиги , т/м3;
W – грунтнинг намлиги (улуш бирлигида)



Материаллар сарфини аниқлаш жадвали
1- илова
2- жадвал



Бирлик, Q
тн













Зичлик,
Y



1.9

1.8

1.7

1.45

Ҳажм,
V
М3













Йўқотиш
к -ти,
Кй

1.01

1.03

1.03

1.05

Зичла-шиш к -ти,
К3

1.30

1.25

1.20

1.30



Узунлиги

L, м














Қатлам эни,
В, м













Қатлам
қалинлиги
h, м













Қатлам
матери-али

Майда
донали
а/б

Йириқ
донали
а/б

Кора чақиқтош

ҚША

Қатлам номи

Устки қоп-лама

Остки қоп-лама

Юқори
асос

Остки
асос

2-илова


1-жадвал
САМОЛЁТЛАРНИНГ ТАВСИФИ

Тавсифи

Бош таянч ғилдирагига тўғри келадиган учиш массаси, т

Пневматик шинадаги босим,
Pa
МПа

I гуруҳ

ИЛ-62

78,4

1,12

ИЛ-86

63,2

0,85

ИЛ-76

44,05

0,65

II гуруҳ

ТУ-154

47,2

0,90

ТУ-154Б

45,6

0,85

ТУ-134

22,32

0,83

АН-12

22,8

0,90

ЯК-42

24,1

0,95

III гуруҳ

АН-24

25,6

0,90

ЯК-40

28,7

0,90

ИЛ-18

30,4

0,80

IV гуруҳ

АН-2

32,3

0,70

2-жадвал


ГРУНТЛАРНИНГ ҲИСОБИЙ ТАВСИФЛАРИ



Табиий асос грунти

Гидрологик шароит тури

Ҳисобий ўрин коеффициенти Кс, МН/м3, қуйидаги йўл-иқлим минтақалари учун

Эластиклик модули Э, МПа, қуйидаги йўл-иқлим минтақалари учун

I-IV

I-IV

Шағалли қум, йирик қум

-

180

130

Ўртача катталикдаги қум

1
2

160
150

120
120

Майда қум

1
2
3

100
90
80

100
100
100

Чангли қум



1
2
3

110
80
70

50
50
50

Супес

1
2
3

110
80
70

45
45
42

Гил, суглинка

1
2
3

90
80
70

60
42
34

Чангли супес ва суглинка

1
2
3

80
60
50

42
34
34

Изоҳлар:
1.Жадвалда келтирилган ҳисобий ўрин коеффициентини кгс/см3 га келтириш учун 10 марта камайтириш, кгс/см2 га келтириш учун еса 10 марта ошириш лозим.
2. 3-тур гидрогеологик шароит учун келтирилган грунтларнинг ўрин коеффициенти ва эластиклик модулларининг қиймати қуритиш, йер ости сувлари сатҳини пасайтириш ва бошқа муҳандислик тадбирларини қўллаш билан уларни 2 турга ўтказишни ҳисобга олиб кўрсатилган.
3. Грунтларнинг ўрин коеффициенти ва эластиклик модулларининг қийматлари ғоваклик коеффициенти е= 0,5-0,8 бўлганда, уларнинг табиий жойлашишига тегишлидир; е>0,8 бўлганда, коеффициентлар қийматини 35% га камайтириш лозим.
3-жадвал

Аэродром қопламалари қисмининг гуруҳи

Юкдан бўшатилиш коеффициенти

Ғилдирак пневматикасидаги ҳаво босими қуйидагича бўлганда динамиклик коеффициенти, Кд , МПа(кгс/см2)

1,0(10) ва кичик

1,0(10) дан катта 1,5(15)гача

1,5 дан катта

А

1

1,2

1,25

1,3

Б

1

1,1

1,15

1,2

В

0,85

1,1

1,1

1,1

Изоҳлар:


1. Қаттиқ бўлмаган қопламалар ҳисобида динамиклик коеффициенти барча қисмлар ва ғилдирак пневматикасидаги ҳаво босими учун 1,1 га тенг деб қабул қилинади.
2. Динамиклик ва юкдан бўшатилиш коеффициентлари мустаҳкамланган ва СУҚТ нинг қисқа ён томонига келиб туташадиган қисмлар учун 1 га тенг деб қабул қилинади.
4-жадвал

Аэродром қопламалари қисмларининг гурухи



Иш шароити коеффициенти , қаттиқ бўлмаган қопламаларни ҳисоблашда

Тузилманинг эгилишдан чўзилиш бўйича ҳисоблаганда

Асфалбетон қопламаларини мустаҳкамлик бўйича ҳисоблаганда

А

1

1

Б,В

1,05

1,1

Г

1,1

1,2

5-жадвал


Аэродром қопламалари

Қаттиқ аэродром қопламаларининг иш шароити коеффициенти , аэродром синфлари қуйидагича бўлганда

Шимолий кенгликдан 50о шимолда

Шимолий кенгликдан 43о ва 50о орасида

Шимолий кенгликдан 43о жануброқда

Қисм гуруҳлари учун

А

Б,В

Г

А

Б,В

Г

А

Б,В

Г

Бетонли
Армобетонли

Кучайтирилмаган арматурали темир бетонли


Олдиндан кучайтирилган йиғма темир бетон плитали



0,80
0,90

1,00
1,20



0,90
1,00

1,00
1,30



1,10
1,20

1,30
1,40



0,75
0,85

0,95
1,20



0,85
0,95

0,95
1,30



1,05
1,15

1,25
1,40



0,70
0,80

0,90
1,20



0,80
0,90

0,90
1,30



1,00
1,10

1,20
1,40





Изоҳ: икки қатламли қопламаларнинг остки қатлами ва асфалтбетон билан кучайтирилган қаттиқ қопламалар учун иш шароити коеффициенти барча ҳолатларда шимолий кенгликнинг 50о шимолроғида жойлашган объектдек қабул қилинади.





1-расм. Йўл-иқлим минтақаси




2-расм. Қаттиқ ва қаттиқ бўлмаган аэродром қопламалари учун
эквивалент якка ғилдиракли оғирликни аниқлаш схемаси:
И-ЙИ таянчнинг ҳисобий схемалари.

3-расм. Қаттиқ ва қаттиқ бўлмаган аэродром қопламалари учун


эквивалент якка ғилдиракли оғирликни аниқлаш схемаси:
I-VI таянчнинг ҳисобийсхемалари(давоми).

6-жадвал




Қаттиқ бўлмаган қопламалар учун асфалтбетон қоришмалари

Асфалтбетонни ҳисобий ҳарорати қуйидагича бўлганда, эгилишдаги чўзилишга қаршилиги Рд, МПа

Асфалтбетонни ҳисобий ҳарорати қуйидагича бўлганда, эластиклик модули Эаб, МПа

10

20

30

10

20

30

Зич маркали:
I
II
III
Ғовакли

2,8/2,4
2,2/1,9


2,1/1,8
1,7/1,4

2,4/2,1
2,0/1,7


1,9/1,6
1,5/1,3

2,1/1,8
1,7/1,4


1,6/1,3
1,3/1,1

15*102


12*102
9*102
9*102

10*102


8*102
6*102
6*102

7*102


5*102
4*102
4*102

Изоҳ:
1. Кгк/см2 га ўтказиш учун эгилишдаги чўзилишга қаршилик ва эластиклик модули қийматларини 10га кўпайтириш лозим.


2. Чизиқдан олдин ҳисобий таянчнинг ғилдиракли оғирлиги бир из бўйича қўйилишини ўртача кунлик келтирилган сони 50 гача бўлганда, чизиқдан кейин еса 50 дан ортиқ бўлган ҳолда асфалтбетонни эгилишдаги чўзилишга қаршилик қиймати кўрсатилган.
3. Асфалтбетонни ҳисобий ҳарорати деганда грунтли асосни кўтариш қобилияти жуда кичик бўлган йилнинг даврида қопламани енг юқори ҳарорати тушунилиши лозим. Қоплама ҳароратини кузатиш маълумотлари бўлмаганда - 30оС қабул қилиш рухсат етилади.

7-жадвал



Қаттиқ қоплама сунъий асоси учун бетон тури

Эгилишдаги чўзили-шга мустаҳкамлик бўйича бетон синфи Бб

Эгилишдаги чў-зилишга ҳисобий қаршилик, Рб, МПа

Эластиклик модули, Эб, МПа

Керамзитобетон
Майда заррали (қумли)

Шлакоблок



1,6/20
2,0/25
2,4/30
2,8/35

1,6/20
2,0/25


2,4/30
1,6/20



1,2
1,5
1,8
2,1

1,2
1,5


1,8
1,2



12*103
13*103
14*103
15*103

14*103


17*103

20*103


9,5*103

Изоҳ: -
1. Чизиқ олдида эгилишдаги мустаҳкамлик бўйича бетон синфи, чизиқдан кейин – унга тегишли мустаҳкамликни вариация коеффициенти 0,135 бўлган П да эгилишдаги чўзилишга мустаҳкамлик бўйича бетонда кўрсатилган.


2. Кгк/см2 га ўтказиш учун эгилишдаги чўзилишга қаршилик ва эластиклик модули қийматларини 10га кўпайтириш лозим.
8-жадвал

Сунъий асос учун қўлланиладиган материал

Ўз РСТ 23558-94 бўйича сиқи-лишга мустаҳ-камлик синфи

Эгилишдаги чўзилишга ҳисобий қаршилиги Рб, МПа

Қоплама ҳисобига эластиклик модули Э, МПа,

қаттиқ

Қаттиқ бўлмаган

Энг қулай грунтли қоришмадан тай-ёрланган қумли цемент ва грунтли цемент

Супесли ва сугли-нкали грунтлардан грунтли цемент


Чангли супес ва суглинкали грунтли цемент грунтов



40
60
75

40
60


75

40
60



0,6
0,8
1,0

0,6
0,8


1,0

0,6
0,8



29*102
40*102
60*102

15*102


22*102
37*102

14*102


19*102

4,6*102
6,4*102
9,6*102

3,6*102


5,3*102
8,9*102

3,4*102


4,6*102

1.Эластиклик модули ва эгилишдаги чўзилишга ҳисобий қаршилик қийматлари учун келтирилган. Қурилмада аралаштириш йўли билан олинадиган материаллар учун келтирилган Рб ва Э қийматларини 30% га ошириш лозим.
2. Кгк/см2 га ўтказиш учун эгилишдаги чўзилишга қаршилик ва эластиклик модули қийматларини 10га кўпайтириш лозим.



4-расм. Қаттиқ бўлмаган қоплама учун коеффициентни аниқлаш
учун номограмма.

9-жадвал



Сунъий асослардаги грунтлар ва қоришмалар

Қуйидаги қопламалар ҳисобида эластиклик модули Э, МПа

қаттиқ

қаттиқ бўлмаган

Йирик бўлакли грунтлар, қумли шағалли, енг қулай таркибли грунтли шағалли ва грунтли чақиқ тошли қоришмалар, шағалли, йирик ва ўртача катталикдаги қумлар, қуйидагилар билан мустаҳкамланган:
- кетувчи кул ёки шлак билан
- худди шундай, цемент ёки оҳак қўшимчаси билан
- цемент қўшимчаси билан битум емулсияси

36*102/24*102

48*102/24*102


48*102/36*102



6*102/4*102

8*102/4*102


8*102/6*102



Йирик бўлакли грунтлар, қумли-шағалли, енг қулай бўлмаган таркибли грунтли чақиқ тошли қоришмалар, грунтли шағалли қоришмалар, қуйидагилар билан мустаҳкамланаган:

  • кетувчи кул ёки шлак билан

  • худди шундай, цемент ёки оҳак қўшимчаси билан

  • цемент ёки карбамидли қатрон қўшимчаси билан битум емулсияси

40*102/36*102


48*102/24*102


48*102/24*102



6,5*102/4,5*102


8*102/4*102


8*102/4*102



Пластиклик қиймати 3 дан кичик бўлган қум ва супес қуйидагилар билан мустаҳкамланган:
- кетувчи кул ёки шлак билан
- худди шундай, цемент ёки оҳак қўшимчаси билан
- цемент ёки карбамидли қатрон қўшимчаси билан битум емулсияси

30*102/12*102


40*102/15*102


40*102/24*102



5*102/2*102


7*102/2.5*102


7*102/4*102



Пластиклик қиймати 3 ва катта бўлган супеслар қуйидагилар билан мустаҳкамланган:
- кетувчи кул ёки шлак билан
- худди шундай, цемент ёки оҳак қўшимчаси билан
- цемент қўшимчаси билан битум емулсияси
- худди шундай, карбамидли қатрон

30*102/12*102


40*102/12*102


40*102/24*102


48*102/24*102

5*102/2*102


7*102/2*102


7*102/4*102


8*102/4*102

Цемент ёки оҳакли қўшимчаси кетувчи кул ёки шлак билан мустаҳкамланган суглинка

24*102/6*102

4*102/1*102

Берилган қурилмада аралаштирилган қоя тоғ жинсларидан ҳосил бўлган чақиқ тош, сиқилишдаги чегаравий мустаҳкамлиги, МПа:
100 дан 80
80 дан кичик 60гача
60 дан 30 гача

45*102/36*102
36*102/30*102 30*102/18*102

7*102/6*102
6*102/5*102
5*102/3*102

6,5дан 8см қалинликда шимдириш усулида қовушқоқ битум билан ишлов берилган чақиқ тош

36*102/30*102



6*102/5*102



Асфалтбетон:
Зич
ғовакли

60*102


36*102

ҚМҚ 2.05.08-97 Аэродромлар га- қаранг

Изоҳлар:
1. V ва VI даражали меъёрий оғирликларга ҳисобланадиган сунъий асосда қўлланиладиган қўшимчали ва уларсиз кетувчи кул ёки шлак билан мустаҳкамланган материалларнинг сувга тўйинган намуналари сиқилишда 2 ва 4 МПа гача мустаҳкамлик чегарасига цемент ёки карбамидли қатрон қўшимчали битум емулсияси ёки қовушқоқ битум билан мустаҳкамланганлиги 1,5 дан 2,5 МПа гача, эгилишдан чўзилишга 0,6МПа дан кам бўлмаган мустаҳкамлик чегарасига ега бўлиши керак. IV ва юқори даражали меъёрий оғирликларга материалларни сувга тўйинган намуналарини сиқилишдаги мустаҳкамлик чегараси тегишли равишда 4 ва 2,5 МПа дан кам бўлмаслиги, сувга тўйинган намуналарнинг эгилишдан чўзилишга мустаҳкамлик чегараси 1 МПа дан кам бўлмаслиги керак. Битум емулсияси ёки қовушқоқ битум билан мустаҳкамланган материаллар намуналарини синаш 20оС ли ҳароратда бажарилиши керак.
2. Асфалтбетоннинг мустаҳкамлик таснифлари ГОСТ 9128-97га мос келиши керак.
3. Грунтлар эластиклик модулининг енг катта қийматларини қоришмаларни қориштиргич қурилмаларида тайёрлашда ва қоришмаларни бетон ётқизувчиларда ётқизишда ёки қоришмаларни бир марта ўтадиган грунт қоришгтиргич машиналарида тайёрлашда қабул қилиш лозим.
4. Цементли суюқ битум билан мустаҳкамланган грунтлар учун эластиклик модулларининг ҳисобий қийматларини, цементли битум емулсияси билан мустаҳкамланган грунтлар учун кўрсатилган қийматлардан 1,5 марта кам қабул қилиш лозим.
5. Органик боғловчилар билан ишлов берилган материалларнинг эластиклик модулининг катта қийматлиси мўътадил иқлимли, кичиги-мулойим иқлимли ноҳияларга тегишли.
6.Кгк/см2 га ўтказиш учун эластиклик модулининг қийматларини 10 га кўпайтириш лозим.
10-жадвал

Қаттиқ ва қаттиқ бўлмаган сунъий асослар-даги грунтлар, қоришмалар, материаллар

Эластиклик модули Э, МПа

Ўрин коеффици-енти Кс, МН/м3

Сиқилишга мустаҳкамлиги қуйидагича бўлган, зичлаш усулида ётқизилган, табиий тошлардан олинган чақиқ тош, МПа:
100
80
60

4,5*102


3,5*102
3,0*102

4,5*102


3,5*102
3,0*102

Сиқилишга мустаҳкамлик чегараси 60 МПа дан кичик бўлмаган доналарга ажратилмаган чақиқ тош, шағал, таркибида қуйидагича доналарга ега бўлган , %:
2 мм дан йирик: 0,005 ммдан майда:
85 дан ортиқ 3гача
70 дан 85 гача 3 дан 7гача
60 дан 70гача 7 дан 10гача
50 дан 60гача 10 дан 12гача

2,7*102
2,1*102
1,8*102
1,2*102

2,7*102
2,1*102
1,8*102
1,6*102

Қумли цемент билан аралаштириш усулида мустаҳкамланган чақиқ тош, чақиқ тош массасига нисбатан қумли цементнинг таркиби, % :
40
30
20
10

22*102
17*102
10*102
6*102

11*102
8,5*102
5*102
3*102

Қумли цемент қоришмаси билан шимдириш усулида мустаҳкамланган чақиқ тош, қумли цемент чақиқ тош массасига нисбатан 25% сарф билан

18*102



9*102



Грунтли шағал, грунтли чақиқ тош, қум - шағалли, қум -чақиқ тошли қоришмалар:
- йирик донали(10 мм дан йирик доналари 50% дан ортиқ)
- ўртача донали(2 мм дан йирик доналари 50% дан ортиқ)
- майда донали(2 мм дан йирик доналари 25 дан 50%гача)

2,8*102


2,5*102


1,8*102



2,8*102


2,5*102


1,8*102



Майда тошли грунт(10мм дан йирик доналари 50%)

2,8*102



2,8*102

Қум:
майда тошли
йирик
ўртача йирикликда

1,5*102


1,3*102
1,2*102

1,5*102


1,3*102
1,2*102

Зичлаш усулида ётқизилган металлургиянинг нордон тошқоли (шлаки)

4,2*102



4,2*102

Сараланган гранулометрик таркибдаги асосий металлургия тошқоллари:
Фаол
Фаоллиги кам
Сараланмаган

4,0*102
2,5*102
1,7*102

4,0*102
2,5*102
1,7*102

Йирик қум:
Отқинди тоғ жинсларидан
Чўкинди оҳактошлардан
Майда чиғаноқлар

1,4*102


0,9*102
0,9*102

1,4*102


0,9*102
0,9*102

Мустаҳкамлиги кам қумтошлар

1,1*102

1,1*102


5-расм. Оғирликдан асфалтбетонда юзага келадиган солиштирма чўзувчи кучланиш ни аниқлаш учун номограмма.



6-расм. Қуйидаги грунтларда қуриладиган қаттиқ бўлмаган аэродром қопламаларининг чегаравий нисбий эгилиши ни аниқлаш графиги:



Download 14,13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish