Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

28-расм. Ёнғин ҳолатида фойдаланиладиган кийимларнинг турлари
Назорат учун саволлар.
1 . Ёнғинни келиб чиқиш сабабларини айтиб беринг?
2 . Ёнувчан буйича материаллар қандай турларга бўлинади?.
3. Турли материалларнинг ўтга чидамлилигини айтиб беринг?
4. «Антипирин» нима мақсадда қўлланилади?.
5. Ёниш харорати нималарга боғлиқ?.
6 . Ёнғин хавфи буйича бинолар неча даражага бўлинади?.
7. «Брандмауэр»лар нима вазифани бажаради?.
8. Ёнғин қандай усуллар билан учирилади?.
9. Ёнғин хавфи буйича хабар бергичлар неча хил бўлади?.
10.Кимёвий ва механик кўпикларнинг таркибини айтиб беринг?
11.Автоматик ўт учиргичларни иш принципини айтиб беринг?
12.Ёнғинни инерт аралашмалар билан ўчиришда қандай таркиб-ларидан фойдаланилади?.
Адабиётлар.
1. Безопасность жизнедеятелности. Под. ред. С. В. Белова, М., Высшая школа, 2002.
2. Ғ.Ё.Ёрматов, Ё.У.Исамухамедов, Меҳнатни муҳафаза қилиш, Тошкент, Ўзбекистон нашриёти, 2002.
3. Ў.Йулдошев, Қ.Усмонов, О.Қудратов, Меҳнатни муҳофаза қилиш, Тошкент, 2001.
4. Ҳ.Рахимов, А.Аъзамов,Т.Турсунов. Меҳнатни муҳофаза қилиш, Тошкент, 2003.
5. О.Қудратов. Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги, Тошкент, 2004.

13-Мавзу
Ҳаёт фаолияти хавфсизлигини таъминлаш асослари

Режа:
1. Хавфсизликни таъминлаш асослари.
2. Давлат стандартлари, меҳнат муҳофазасининг тармоқ
меъёрлари ва қоидалари.
Таянч иборалар: Хавф, таъминлаш асослари, хавфсизлик даражаси, касб касалликлари, бахтсиз ҳодисалар эҳтимоллиги, меҳнат муҳофазаси, Давлат стандарти, меъёрлар, қоидалар, тармоқ меъёрлари, амалга ошириш, иқтисодий зарар, таъминлаш.
1. Хавфсизликни таъминлаш асослар
Инсон доимо турли хавф-хатарлар муҳитида яшаб келган. Тараққиёт олға одимлаши кўламига қараб, инсон ҳаётий хавфсизлик даражаси доимо ўсиб борган. Ҳозирги пайтда ўта ривожланган мамлакатларда ҳаётнинг ўртача давомийлиги 77 йилни ташкил қилади. Фан ва техника тараққиёти, ижтимоий – иқтисодий хавфсизликни ошириб, шу билан бирга аҳоли саломатлиги учун бўлганидек, атроф-муҳит учун ҳам хавфсизликнинг янги турлари вужудга келишига олиб келди.
Бутун жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, ҳозирги пайтда бахтсиз ҳодисалар оқибатидаги ўлимлар, юрак-томир ва онкологик касалликлардан кейин 3-ўринда туради.
Агар касалликлардан, асосан катта ёшдаги кишилар ҳаётдан кўз юмса, бахтсиз воқеалар натижасида эса меҳнатга лаёқатлилар асосан ҳалок бўлади.
Шикастланишлар эса 2 ёшдан 41 ёшгача бўлган инсонлар ўлимининг асосий сабабларидан бири ҳисобланади.
Инсоният бугунги кунда вабо, ўлат, чечак, терлама эпидемияларини енгиб ўтди, умрини узайтириш усулларини изламоқда, бироқ бахтсиз ҳодисалар билан самарали курашишнинг уддасидан чиқа олмаяпти. Шикастланиш ҳозирги вақтда ҳақиқий ижтимоий кулфат, эпидемия кўламига тенглашди.
Ҳаётий фаолият – инсон организмидаги мураккаб биологик жараён бўлиб, саломатлик ва меҳнатга лаёқатни сақлаш имкониятини беради.
Республикамиз миқёсида турли сабабларга кўра, ўлим ҳолатларининг эҳтимолини қўйидагича изоҳлаш мумкин.
Бахтсиз ҳодисаларнинг тури ва унинг эҳтимоллик миқдори қўйидагича.
Автоавариялар 4000 дан 1
Биологик ўлим 10000 дан 1
Аланга ва ёнувчи моддалар таъсири 25000 дан 1
Сувга чўкиш 30000 дан 1
Ўқ отадиган қуроллардан жароҳатланиш 100000 дан 1
Авиа ҳалокатлар 100000 дан 1
Жисмларнинг қулаши 160000 дан 1
Электро жароҳат 160000 дан 1
Туфонлар ва бўронлар 2500000 дан 1
Бу кўрсаткичларни Россия Федерацияси билан таққослаш учун кўйидаги маълумотларни келтирамиз. (8 - жадвал)