Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

6. Ҳисоб тамойиллари. Молиявий ҳисоб умумий тамойилларга 
таянади, булар иккиламчи ҳисоб тамойили, корхонанинг холислик, 
маълумотларнинг қиёсланиш тамойили ва ҳ.к. Бу тамойилларга 
бухгалтерларнинг ўзлари билан бир қаторда назоратчи идоралар ҳам амал 
қиладилар.
Бошқарув ҳисоби умумий тамойилларга эга эмас, асосий нарса
фойдаланишдаги оддийлик ва қулайликдир.
7. Ҳисобнинг асосий объектлари. Молиявий ҳисоботларда корхона 
одатда ягона, бус-бутун деб таърифланади. Кўп тармоқли фаолият олиб 
борувчи йирик корхоналар ҳар бир соҳа бўйича, яъни корхонанинг катта 
сегментлари бўйича кирим ва даромадни акс эттириши шарт.
Бошқарув ҳисоби, одатда, корхонанинг алоҳида бўлимлари: бўлимлар, 
цехлар, участкалар, иш жойлари фаолияти тўғрисидаги ахборотни ўз ичига 
олади. 
8. Ҳисобнинг асосий тузилмаси. Молиявий ҳисоб қуйидаги асосий 
тенгликда қурилади: 
Бошқарув ҳисобидаги ахборот тузилмаси, таркиби унинг 
фойдаланувчиларнинг эҳтиёжларига боғлиқ. Бошқарув ҳисобининг ҳар 
қандай тизими, энг аввало, харажатлар, даромадлар ва активлар каби 
категорияларга таянади ва асосли қурилмалардан ўзига ёққанини танлаб 
олади. Бу тузилмаларни қўллашда асосий мезон узатиладиган ахборотнинг 
фойдалилигидир.
9. Ахборотни тақдим этиш шакллари. Молиявий ахборот солиқ 
назоратига ва бошқа ташқи фойдаланувчиларга хусусан, Макроиқтисодиёт ва 
Статистика вазирлиги, Молия вазирлиги, Давлат Солиқ қўмитаси ва бошқа 
марказий идоралар томонидан тасдиқланган шакллар бўйича тақдим этилади. 
Улар ташкилий - ҳуқуқий шаклидан қатъи назар, барча корхоналар учун 
ягонадир. Бошқарув ҳисоби натижалари эса эркин, мажбурий шаклда тақдим 
Активлар = Ўз капитали + Мажбуриятлар 

---

222 
этилиши мумкин, унинг ягона тасдиқланган шакли мавжуд эмас. 
10. Ахборотнинг ошкоралик даражаси. Молиявий ҳисоб маъ-
лумотлари унинг фойдаланувчилари учун очиқ ҳисобланади. У оммавий 
тусга эга бўлиб, айрим ҳолларда мустақил аудиторлар томонидан 
тасдиқланиши мумкин. 
Молиявий ҳисобдан фарқли ўлароқ бошқарув ҳисоби субъектив 
(хусусий) ва сирлилик (махфийлик) характерига эга.