Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларни ривожлантириш вазирлиги тошкент ахборот технологиялари университети

Назорат саволлари 
1.
Тармоқ ости нима (subnet)? 
2.
Хост нима? 
3.
IP-адрес нима? 
4.
IP-адреснинг максимал сони қанча? 
5.
Домен тизим номи (DNS)нима ? 
6.
Модем қандай функцияни бажаради? 
7.
Маршрутизаторнинг вазифаси нима? 
8.
Пакет деганда нима тушунилади? 
Фойдаланилган адабиётлар 

---

33 
3-маъруза 
 
Телекоммуникация тармоқларининг умумлашган таркибий тузилиши.
Кириш тармоғи, магистраль тармоқ 
 
Режа: 
3.1. Электралоқа тизимлари ҳақида тушунча 
3.2. Телекоммуникация тармоғининг умумий структураси 
3.1. Электралоқа тизимлари ҳақида тушунча 
 
Ахборот – бу сақлаш, узатиш, ўзгартириш объекти бўлган маълумот-
лардир.
Хабар – ахборотни узоққа узатиш учун қулай ифодалаш (тақдим 
этиш) шаклидир. Хабарнинг ҳажми кўрсатилган барча ахборот билан 
аниқланади ва гап телефон хабарлари ёки эшитириш дастурлари ҳақида 
кетганида кўпинча белгилар (харфлар ёки рақамлар) сони ёки уни узатиш 
вақти билан баҳоланади. Телекоммуникация соҳасига нисбатан хабар – бу 
электромагнит сигналлари ёрдамида электр алоқавоситасида узатиладиган 
ахборотдир. 
Ахборот параметрларининг ўзгаришига қараб узлуксиз ва дискрет 
хабарларни фарқлайдилар 
Узатиладиган хабарларни ифодаловчи физик жараёнларни сигнал деб 
аталади. 
Сигналларни, белгиларни, матнларни, тасвирларни, товушларни сим-
ли, радио, оптик ёки бошқа электромагнит тизимлар бўйича узатиш ёки 
қабул қилиш электр алоқа деб аталади. 
Электр алоқани таснифлаш турлича амалга оширилади ва у асосан 
узатиладиган ахборотнинг тури, электр сигналларнинг тарқалиш муҳити ва 
ахборот тақсимоти усуллари (коммутацияланадиган ва коммутацияланмай-
диган ахборотларни узатиш тармоқларининг тури) билан белгиланади. 
Маълумотларниузатиш хизмати – дискрет хабарларни рақамли 
маълумотлар кўринишида узатишни таъминлайдиган алоқа тури. 
Телефон алоқаси телефон аппаратидан фойдаланган ҳолда товуш 
кўринишидаги хабарлар (сўзлашув)ни узатиш йўли билан ахборот алмашиш 
учун мўлжалланган алоқа тури. 
Товушли эшиттириш – ҳудудлар бўйича тарқалган эшитувчиларнг 
кенг доираси учун радио ва симли линиялар воситасида товуш эшитти-
ришлари дастурини узатиш учун мўлжалланган алоқа тури. 
Телефон алоқаси кишилар(абонентлар) ўртасида мулоқат олиб 
боришни, товушли эшиттириш эса, кўпдан-кўп эшитувчилар учун мўлжал-
ланган товушли хабарларни бир томонлама ва юқори сифатли узатишни 

---

34 
таъминлайди.
Телевизион эшиттириш бир вақтнинг ўзида оптик ва товушли хабар-
ларни узатишни амалга оширади ва шу таъриқа аҳолининг кенг оммаси учун 
хабарларни бир вақтнинг ўзида узатишни таъминлайди.