Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

Adabiyotlar: 
1. 
Karimov I.A. Barkamol avlod orzusi -T.: O‘zbekiston, 1999. S. 143. 
2. 
M.X.To‘xtaxo‘jaeva,Nishonovava boshqalar “Pedagogika” Toshkent 2010y.
3. 
X.I.Ibragimov, U.A.Yo‘ldoshev, X.Bobomirzaev Pedagogik psixologiya 
2009. 
4. Internet saytlari: Ziyo.uz, Kitob.uz, Zamonaviy dasturlash tillari. 
ЖАМИЯТ ВА ИҚТИСОДИЙ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ФАОЛ 
ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШДАГИ КЎРИНИШИ 
Ш. Ўктамжонов, А. Aҳмаджонов, А. Бойхонова
ТАТУ ФФ
Жаҳон иқтисодий тизимларини такомиллаштиришнинг энг муҳим 
йўналишларидан бири ривожланишнинг инноватцион вариантини танлаш, тан 
олиш ва бунинг учун тўпланган ишлаб чиқариш, илмий-техник ва инсон 
салоҳиятидан самарали фойдаланиш вазифаси ҳисобланади. Бугунги кунда 
ривожланган 
мамалакатларнинг 
салохияти 
унинг 
ишчи 
кучидан 
фойдаланганлик кўрсаткичи ёки жахон бозоридаги ўрни билан эмас балки, 
инновацион янгиликларнинг тадбиқи нуқтайи назаридан бахоланади. XXI 
асрда ривожланган давлатлар иқтисодиётига илм-фан, инновация ва 
технологияларнинг роли тобора ошиб бормоқда. Жахон тажрибаси барча 
соҳаларда сифатли ўсишни таъминловчи янгиликларни узлуксиз тарзда 

---

312 
амалиётга жорий этиш жамият ва иқтисодий ривожланишнинг 
ҳаракатлантирувчи кучига айланганлигини кўрсатмоқда. Шу ўринда жамият 
хаётида иннаватцион фаолиятни ташкил этиш ҳусусида қисқача фикр юритсак 
ўринлидир. Инновацияларни рағбатлантириш бу – “илм-фан ютуқларини 
яратишдан то ишлаб чиқаришга жорий этишгача бўлган даврда рағбатлардан 
фойдаланиш, ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишга қаратилган 
технологияларни такомиллаштириш” жараёнига тушунилади. Унинг 
ривожланишга 
эхтиёжманд 
шундай 
қисмлари 
мавжудки, 
уни 
аниқланишининг ўзи ушбу соҳанинг ривожига катта самара келтириши кўзда 
тутилади. Қўйилган мақсадларга Ўзбекистонни ривожланишнинг моделига 
тўлиқ ўтқазмасдан туриб эришиш мумкин эмас. Бу ўз навбатида мамлакатда 
инновацион фаолиятни давлат томонидан қўллаб қувватлашнинг ҳамда давлат 
бошқаруви, иқтисодиёт устувор тармоқлари ва ижтимоий соҳага инновацион 
ғоялар, ишланмалар ва технологияларни амалга жорий қилишни 
рағбатлантиришнинг самарали тизимини яратиш заруратини тоқозо этади. 
Такидлаш жоизки, халқимиз танлаб олган сиёсатни амалга оширишдаги 
ижобий тамойилларнинг дастлабки асослари мустақилликнинг дастлабки 
кунлариданоқ шакиллана бошлади. Иқтисодиётимиздаги ижобий ўзгаришлар
иннавацион лойихаларни молялаштириш манбалари бўйича ҳам муаййан 
ижобий ўзгаришларга сабаб бўлди.
Инновацион фаолиятини рағбатлантиришнинг шакл ва усуллари 
таснифи уларни муайян таснифий белгилари бўйича аниқ бир гуруҳларга 
тақсимлашни англатади. Таснифий белги мазкур гуруҳнинг фарқ қилувчи 
хусусият, унинг асосий ўзига хос жиҳатини ўзида намоён этади. Буларнинг 
асосий сабабларидан бири инновацияларни ишлаб чиқариш амалиётига жорий 
этиш ҳисобланади. Бу қийин ечиладиган масала бўлиб, у иқтисодий 
трансформациянинг энг мураккаб жараёни ҳисобланади. 
Инсоният ўзининг ривожланиши тарихи мобайнида модда, кувват ва 
ахборотларни ўзлаштириб келган. Модда ва кувват дунёнинг икки мухим 
мазмуни, унинг икки мухим таркибий кисмидир. Лекин борликни мавжуд 
бўлиши ва уни билишнинг яна бир мухим ва зарур мазмуни бор, бу хам бўлса 
ахборотдир. Бу ривожланишнинг бутун бир даврлари шу боскичнинг илғор 
технологияси номи билан аталган. Хисоблаш ишлари учун зарур бўлган 
ахборот хажмини ошиши, кўлнинг бармоқларидан фаркли ўларок янги 
турдаги хисоблаш воситаларини яратилишига сабаб бўлган. XIX аср охири, 
XX аср бошларида фанларнинг янги йуналишлари ва янги фанлар пайдо 
бўлиши уларга ишлов бериш учун зарур бўлган ахборот хажмини кескин ошиб 
кетишига олиб келди. Бунинг натижасида мураккаб илмий-техник 
масалаларни яъни атом энергетикаси, космосни ўзлашитриш, об-хавони 
башорати, ишлаб чиаришни автоматлаштирилган лойихалаш кабиларни ечиш, 
уларни тахлил килиш мумкин бўлиб колди. Демак, куйилган масалани тўгри 
ечиб олиш учун зарур билим ва махорат ва ахамият касб етар екан. Ўз ўрнида, 
давлатимиз томонидан мазкур масалаларга берилаётган эътивор ва олиб 
борилаётган ислохотларнинг натижаси ўлароқ бугун жахон фани 

---

313 
тушинчаларининг бевосита қўлланилишига гувох бўляпмиз. Жахон фани 
назарияси биз учун инноватцион фаолиятнинг ютуқларидан кенг 
фойдаланишни мақсад қилиб олган йўлимиздаги маслакдошимиз десак хато 
бўлмайди. Зеро, замон одими энг аввало замонавий ахборотларга мосликни 
туйишдир. Шу мақсадда бугунги ахборот даврида янги ахборот манбаларига 
айланаётган ишланмаларни кераклилик жихатидан тахлил қилиш ва амалиётга 
тадбиқ этиш энг асосий мақсадларимиздан бирига айланмоғи керак.