Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги

Sud jarimalari. Fuqarolik protsessi ishtirokchilari va sudda ko‘rilayotgan fuqarolik ishlariga aloqasi bo‘lgan boshqa shaxslar ham sud tomonidan jarimaga tortilishlari mumkin. Sud jarimalarini solishdan ko‘zlangan asosiy maqsad sudda fuqarolik ishlarini o‘z vaqtida va to‘g‘ri ko‘rilishini ta’minlash, sud protsessida belgilangan tartibni saqlash hamda ishda ishtirok etuvchi shaxslarning o‘z zimmalaridagi protsessual burchlarni bajarilishini ta’minlashdan iboratdir. Sud jarimalari davlat hisobiga undiriladi va protsess ishtirokchilari hamda protsessga jalb etilgan boshqa shaxslar tomonidan tartib-intizomga rioya qilinishini ta’minlash va shu orqali fuqaro va tashkilotlarning buzilgan huquq va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilishni nazarda tutadi.
Sud jarimalari faqat FPKda nazarda tutilgan hollardagina undiriladi. Masalan, sud FPKning 60, 62, 86, 92, 110-moddalarida ko‘rsatilgan hollarda jarimalarini solish asoslari va uning miqdori ko‘rsatilgan. Xususan, ishda ishtirok etmayotgan tashkilotlar va fuqarolar sud talab qilgan yozma yoki ashyoviy dalillarni taqdim etish imkoniga ega emasliklarini sudga ma’lum qilmagan taqdirda, shuningdek yozma yoki ashyoviy dalil taqdim etish uzrli sababsiz rad qilingan taqdirda, sud bunda aybdor bo‘lgan tashkilotlarning mansabdor shaxslariga FPKning 146-moddasida belgilangan tartibda jarimaga tortiladi. Jarima solish tegishli mansabdor shaxslarni va fuqarolarni sud talab qilayotgan yozma dalilni taqdim etish majburiyatidan ozod qilmaydi. Sud jarimalari ekspert yoki mutaxassislarga nisbatan ham solinishi mumkin. Masalan, agar ekspert sud uzrsiz deb topgan sabablarga ko‘ra sudning chaqiruvi bo‘yicha kelmasa, mutaxassis sud uzrsiz deb topgan sabablarga ko‘ra sud chaqiruvi bo‘yicha kelmasa sud jarima soladi.
Tashkilotlarning mansabdor shaxslariga sud tomonidan solingan jarimalar ularning shaxsiy mablag‘laridan undiriladi. Jarima solish to‘g‘risida ajrim chiqariladi va uning nusxasi darhol jarima solingan shaxsga jo‘natiladi. Sudning jarima solish to‘g‘risidagi ajrimi ustidan o‘n kunlik muddat ichida xususiy shikoyat berilishi yoki xususiy protest keltirilishi mumkin.
Suddan jarimadan ozod qilishni yoki uning miqdorini kamaytirishni sud ajrimining ko‘chirma nusxasini olganidan keyin besh kun ichida iltimos qilishi mumkin. Bu ariza jarima solingan shaxsni xabardor qilgan holda sud majlisida ko‘rib chiqiladi. Biroq uning sudga kelmasligi arizani ko‘rib chiqish uchun to‘sqinlik qilmaydi (FPKning 148-moddasi).